Είμαι
ιδιαίτερα υπερήφανος για τους Πόντιους γονείς μου, γιατί παρότι έχασαν αδέρφια,
συγγενείς και φίλους το 1918-1922, δεν μου μίλησαν γενικά και αόριστα κατά των
Τούρκων αλλά κατά της εθνικιστικής πολιτικής των Νεότουρκων, τους Τσέτες και
τους Κούρδους που χρησιμοποιήθηκαν για την εξόντωσή τους. Για τους απλούς
Τούρκους πολίτες που είχαν συμβιώσει μαζί τους γενιές ολόκληρες, μου έλεγαν τα
καλύτερα λόγια. Σε αντίθεση με πολλούς «Ελληνες», που τους υποδέχτηκαν ως «Τουρκόσπορους»
(Φωτιά στους τουρκόσπορους πρόσφυγες φώναζαν το
1923 διαδηλωτές σε συλλαλητήριο των μοναρχικών στις στήλες του Ολυμπίου Διός)
Τούρκοι γείτονες τους συνόδευσαν μέχρι το καράβι κλαίγοντας.
Όταν ήρθα το 1966 ως φοιτητής στην Αθήνα και άκουγα από
συμφοιτητές μου από τη Νότια Ελλάδα για τα αποτρόπαια εγκλήματα κατά τη
διάρκεια του Εμφυλίου, όπου αδέρφια αλληλοσφάχτηκαν, ένιωσα ιδιαίτερα
........
υπερήφανος για τους συγχωριανούς μου, οι οποίοι είναι όλοι πρόσφυγες από τη
Μικρά Ασία.
Ενιωσα υπερήφανος, γιατί, όπως μου έλεγε ο πατέρας μου, δεν
μάτωσε μύτη από Ελληνα σε Ελληνα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Όταν έμπαιναν
μέσα στο χωριό αντάρτες του ΕΑΜ, έμπαιναν μπροστά κομμουνιστές και αριστεροί απαιτώντας να μην πειραχτεί κανένας δεξιός
και το ίδιο γινόταν όταν έφευγαν οι αντάρτες του ΕΑΜ και έμπαιναν οι δεξιοί του
Αντόν Τσαούς.
Ήταν τόσο πρόσφατη και ζωντανή η φρίκη
του πολέμου και της προσφυγιάς, που είχαν βιώσει οι πρόσφυγες, ώστε μια
απίστευτη δύναμη αλληλεγγύης και ανθρωπιάς τους ωθούσε στο να ορθώσουν,
σύσσωμοι, το ανάστημά τους ενάντια σε κάθε μορφή σωματικής βίας που
μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε κτήνος.
Αυτή ήταν και είναι η εξήγησή μου για
την αυθόρμητη αλληλεγγύη και ανθρωπιά που είχαν επιδείξει οι πρόσφυγες κατά τη
διάρκεια του πολέμου και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου.
Ο γεννημένος το 1909 στην Προύσα Ναπολέων
Σουκατζίδης (πρόσφυγας
κομμουνιστήςκαι συνδικαλιστής) ο οποίος το 1944 αρνήθηκε να εκτελεστεί κάποιος
άλλος στην δική του θέση, λόγω του ότι γνώριζε γερμανικά, και έτσι εκτελέστηκε
με τους υπόλοιπους 199 κρατούμενους του Χαϊδαρίου την Πρωτομαγιά του 1944, αποτελεί ένα ακραίο αλλά φωτεινό
παράδειγμα ανθρώπινου ήθους
Στο τελευταίο
γράμμα προς τον πατέρα του την αραββωνιαστικιά του και την αδερφή του, λίγες
ώρες πριν την εκτέλεσή του έγραψε ο Σουκατζίδης:
«Πατερούλη,
πάω για εκτέλεση, να 'σαι περήφανος για τον μονάκριβο γιο σου. Ν' αγαπάς και να
λατρεύεις την κορούλα* σου και την αδελφούλα μου, …. Γεια, γεια πατερούλη.( Ως κορούλα του εννοούσε την
αραββωνιαστικιά του Χαρά)
«Δίδα Λιουδάκη
Ιεράπετρα
Κρήτης.
Αδελφούλα,
Πάω για
εκτέλεση. Σε λάτρευα, όπως λάτρευα και το γυναικούλι μου. Δε μπόρεσα να σας
κάνω ευτυχισμένες. Λίγη αγάπη στον μπαμπά όσο ζει.
Γεια
σου, γεια σου λατρευτή μου αδελφούλα.
Ναπολέων 1.5.1944».
Δεν μπορώ να φανταστώ τι θα έκανε στη
θέση του Σουκατζίδη ο
Ο
20χρονος νεοέλληνας τραμπούκος που ομολόγησε λέγοντας «θόλωσα που τον είδα, μου
άναψαν τα λαμπάκια με αυτά που είχε πει για το Γενοκτονία και άρχισα να τον
χτυπάω».
Ολοι οι
ποντιακοί σύλλογοι οφείλουν να ζητήσουν συγγνώμη από τον κο Μπουτάρη, ακόμη κι
αν διαφωνούν μαζί του. Αυτό απαιτεί το «τιμώ τη μνήμη εκείνων που υπήρξαν πάντα
μεγαλόψυχοι και πάνω απ’ όλα άνθρωποι».
