Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ
(Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας)
Λεπτή, κομψή και ωραία είναι χαρακτηριστικά που επιθυμεί κάθε γυναίκα. Δεν είναι, όμως, αποδεκτή η ακραία περίπτωση όπου συνυπάρχουν 3 γυναίκες στο σώμα…μιας γυναίκας ή ενός…θηλυκού σκελετού.
Η νευρική ανορεξία, και ο αντίποδάς της, η βουλιμία, αφορούν στην παράλογη σχεδόν καθολική άρνηση τροφής η πρώτη και στην επίσης παράλογη απίστευτα υπέρμετρη κατανάλωση τροφών η δεύτερη. Το φαινόμενο, όσο και αν τώρα μοιάζει να έχει έρθει στο επίκεντρο της συλλογικής μας συνείδησης και να είναι…της μόδας, είναι εν τούτοις αρκετά παλιό. Οι πρώτες περιπτώσεις αναφέρθηκαν στον 17ο αιώνα. Πολλές περιπτώσεις νευρικής ανορεξίας αφορούν κοπέλες (σε ποσοστά 90 έως και 95% ) που βρίσκονται στο στάδιο της προχωρημένης εφηβείας ενώ άλλες περιπτώσεις αφορούν σε νεαρές γυναίκες που βρίσκονται αντιμέτωπες από τη μια μεριά με τις επικείμενες ψυχοκοινωνικές ευθύνες γάμου, οικογένειας, μητρότητας και καριέρας και από την άλλη με την ανάγκη για ανεξαρτησία και αυτό-ολοκλήρωση.
Η ανορεκτική γυναίκα μετέρχεται πολλά τεχνάσματα για την επιτυχία του στόχου της που είναι να παραμείνει λεπτή και ανάλαφρη, σχεδόν αιθέρια ως ύπαρξη. Καθολική αποφυγή φαγητού ή δραματική ελάττωση της τροφής που παίρνει, εμετούς που ακολουθούν έντονες κρίσεις συμπεριφοράς βουλιμίας, ακόμη και χρήση καθαρτικών. Τα συμπτώματα είναι εμφανή στη γενική σωματική καχεξία, κυάνωση των άκρων, βραδυκαρδίες, ελάττωση μυϊκού τόνου, πτώση του σφρίγους του γυναικείου στήθους.
Το αιτιολογικό υπόβαθρο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, είναι σαφώς ψυχοδυναμικό. Το ανορεκτικό άτομο, όπως επιβεβαιώνουν πολλές σχετικές έρευνες σε διεθνικό επίπεδο, έζησε σε .....
οικογένειες όπου ο ένας ή ίσως και οι δύο γονείς ασχολούνταν έντονα, σχεδόν καταναγκαστικά, με τα θέματα σωστής διατροφής και ελέγχου της κατανάλωσης θερμίδων.
Το άτομο γίνεται ανορεκτικό επειδή πιστεύει ότι έτσι επαναστατεί απέναντι σε συγγενείς και φίλους που το απορρίπτουν, ή επειδή μέσα από τον προοδευτικό εκφυλισμό καθώς βουλιάζει στην οφθαλμοφανή ανυπαρξία της καχεκτικής μυοσκελετικής του υπόστασης κερδίζει την προσοχή και το ενδιαφέρον τους. Σε ακραίες περιπτώσεις –όπου μπορεί να εντοπισθεί και ψυχοπαθολογικό υπόστρωμα στην προσωπικότητα του ατόμου - με την ανορεκτική συμπεριφορά του το άτομο ενδέχεται με υποσυνείδητη παρόρμηση να επιδιώκει την αυτοαναίρεση, ακόμη και τον καθολικό αφανισμό του, δηλαδή την αυτοκτονία.
Η θεραπευτική προσέγγιση, εκτός των περιπτώσεων διαγνωσμένης σχιζοφρενικής συμπεριφοράς και επικίνδυνης μυοσκελετικής καχεξίας που καθιστά απαραίτητη την εισαγωγή σε ψυχιατρική κλινική ή σε άλλο νοσηλευτικό ίδρυμα, επικεντρώνεται στην ψυχοθεραπεία δηλαδή στον ψυχολογικό τομέα όπου ο στόχος είναι η προσπάθεια εντοπισμού και θεραπείας των συμβολικών αντιδράσεων του ατόμου που θεωρείται ότι αποτελούν και το νευρωτικό υπόστρωμα εκδήλωσης του προβλήματος.