Η Σουηδία τα κάνει όλα «λάθος» και τα πάει… περίφημα

Υψηλοί φόροι, ισχυρά συνδικάτα και μια ισομερής κατανομή του πλούτου. Αυτή είναι η συνταγή της επιτυχίας στον σύγχρονο κόσμο σύμφωνα με την σοσιαλδημοκράτισσα και υπουργό Οικονομικών της Σουηδίας, Μαγκνταλένα Άντερσον.

Η 50χρόνη οικονομολόγος από τότε που ανέλαβε το αξίωμα της το 2014....
δεν κάνει τίποτα άλλο πέρα από το να αυξάνει τους φόρους αλλά και τις δαπάνες στο σύστημα πρόνοιας. Υπό την επίβλεψη της η οικονομία της χώρας γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη η οποία ξεπέρασε το 4% πέρσι και έχει μετατρέψει τα ελλείμματα της χώρας σε πλεονάσματα.

Σε ένα κόσμο που ακόμα παλεύει να ορθοποδήσει μετά την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας και να αντιμετωπίσει το κύμα λαϊκισμού που την ακολούθησε, η οικονομία της Σουηδίας αποτελεί ένα παράδειγμα πολιτικής πολύ αντίθετης από αυτή που θεωρείται επικρατούσα στις ΗΠΑ αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη, σύμφωνα με την υπουργό. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης της στην Στοκχόλμη η Άντερσον αναφέρει ότι η επιτυχία οφείλεται σε «τρία πράγματα: στις δουλειές, στην πρόνοια και στην αναδιανομή».

Πρόκειται για ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θέλει να κάνει στην άλλη μεριά του Ατλαντικού ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος ελπίζει ότι οι περικοπές φόρων, η χαλαρότερη ρύθμιση και οι νέες εμπορικές συμφωνίες θα επιφέρουν οικονομική ανάπτυξη της τάξης του 3% μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Στο μεταξύ στην Ευρώπη το σουηδικό μοντέλο τράβαει την προσοχή και άλλων χωρών. Ο Εμάνουελ Μακρόν που την Κυριακή κέρδισε την Μαρίν Λεπέν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές, έχει αναφέρει ότι η χώρα του θα πρέπει να κοιτάξει προς τον βορρά για να πάρει ιδέες σχετικά με το πώς θα μπορούσε να οργανωθεί η κοινωνία.

Η Άντερσον αναφέρει ότι η υγεία και η εκπαίδευση «ανεξάρτητα από του πόσα βγάζεις» είναι τα βασικά σημεία μιας υγιούς οικονομίας και σημειώνει ότι η αναδιανομή εισοδήματος είναι η καλύτερη άμυνα έναντι των λαϊκιστικών σοκ.

Οι αριθμοί πάντως είναι πειστικοί. Η Σουηδία έχει μια από τις πιο βαριές φορολογίες του κόσμου με τα φορολογικά έσοδα να ανέρχονται περίπου στο 43% του ΑΕΠ της, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΣΣΑ. Στις ΗΠΑ το αντίστοιχο νούμερο είναι 26%. Την ίδια στιγμή, η σουηδική οικονομία αναπτύσσεται με διπλάσιους ρυθμούς από αυτούς της αμερικάνικης.

Η χώρα έχει και την μεγαλύτερη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Άντερσον το αποδίδει αυτό στην γονική άδεια που παρέχεται μετά αποδοχών (χρηματοδοτημένη από φόρους) και στην οικονομική φροντίδα παιδιών που το κάνει ευκολότερο για και για τους δύο γονείς μιας οικογένειας να δουλεύουν. Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Σουηδία τρέχει με πλεονάσματα του προϋπολογισμού.

Οι αντιδράσεις

Δεν είναι όμως όλοι οι Σουηδοί πεισμένοι ότι οι περαιτέρω αυξήσεις φόρων θα βοηθήσουν την χώρα. Η Άντερσον αντιμετωπίζει την απειλή μιας πρότασης μομφής από την αντιπολίτευση αν προσπαθήσει να ανεβάσει και άλλο τη φορολογία. Στο μεταξύ κομμάτια του επιχειρηματικού κόσμου της Σουηδίας αντιδρούν έντονα. Υπάρχουν επιπλέον σημάδια ότι η οικονομική ανάπτυξη της χώρας μπορεί να επιβραδύνεται.

Η κυβέρνηση της χώρα έχει αρχίσει να αντλεί χρήματα από τα πλεονάσματα για να αυξήσει τις δαπάνες στα πάντα: Από την υγεία και την εκπαίδευση στην άμυνα και την δημόσια τάξη. Με τις εθνικές εκλογές να είναι προγραμματισμένες για το 2018 η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη απειλή των ακροδεξιών εθνικιστών που κερδίζουν δυνάμεις στην χώρα λόγω των αυξημένων ροών προσφύγων.

Ο κεντροδεξιός συνασπισμός που ήταν πριν στην κυβέρνηση πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των οχτώ ετών του στην εξουσία, κόβοντας φόρους. Τα στελέχη της τωρινής αντιπολίτευσης κατηγορούν την Άντερσον και τον πρωθυπουργό Στέφαν Λόφβεν ότι θέτουν σε κίνδυνο την οικονομία της χώρας και προειδοποιούν ότι τα γενναία επιδόματα αποθαρρύνουν τους ανθρώπους από το να εργάζονται.

Οι τράπεζες και τα επιχειρηματικά κεφάλαια της χώρας επίσης αντιδρούν με τον μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό όμιλο της Σκανδιναβίας, την Nordea Bank να απειλεί να φύγει από την χώρα.

Η Άντερσον αναγνωρίζει ότι υπάρχουν όρια λέγοντας ότι δεν υπάρχει ανάγκη για επιπλέον «μεγάλες» αυξήσεις φόρων τα επόμενα χρόνια. «Οι φόροι βεβαίως και έχουν αρνητικές επιδράσεις αλλά το τι κάνεις με αυτά τα χρήματα που παίρνεις μπορούν να έχουν πολλά θετικά. Και αυτό ακριβώς δείχνει το σουηδικό μοντέλο. Μπορεί να έχει και υψηλούς φόρους και χαμηλή ανεργία και ανάπτυξη», σημειώνει η ίδια.