Επισημαίνει ο Δημήτρης
Α. Γιαννακόπουλος
Εάν δεν ήμουν πολιτικός επιστήμονας δεν θα
προβληματιζόμουν τόσο πολύ από την διαδικασία και το αποτέλεσμα του πρώτου
γύρου των εκλογών στη Γαλλία για την ανάδειξη νέου προέδρου. Αν δεν καταλάβαινα
τα σύγχρονα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης και τη σύγχρονη ανταγωνιστική και
ταυτόχρονα υποκριτική σχέση αγοράς-κοινωνίας-κράτους-κόμμα
Γιατί; Ίσως, επειδή στις σύγχρονες κοινωνίες (μας) του
θεάματος η προσοχή μας περιορίζεται (καθοδηγείται) από τη κάμερα και τον
προβολέα και έτσι χάνουμε τη γενική εικόνα του σκηνικού, που αποτελεί την
πραγματική μορφή και το αντικειμενικό (παιδαγωγικό) περιβάλλον άρθρωσης της
πολιτικής διαδικασίας, του κοινωνικού ανταγωνισμού και του αποκλεισμού.
Τι είναι, λοιπόν, αυτό που προβληματίζει αν δεις ολόκληρο
- όσο μπορείς πιο απροκατάληπτα - το σκηνικό των εκλογών στην Γαλλία; Η
πολιτική του μορφή, είναι η δική μου απάντηση.
Η Μαρίν Λεπέν έρχεται να καταστήσει τις
περιθωριοποιημένες μετά τον πόλεμο ακροδεξιές φοβίες και συμπλέγματα κοινό........
τόπο
και φυσιολογικά πράγματα για κάθε Γάλλο πατριώτη, ενώ ο νικητής στον πρώτο γύρο
Εμμανουέλ Μακρόν έρχεται να εμφανίσει τα κλισέ της αγοράς και του μάρκετινγκ,
όπως και το απλοϊκό και συντηρητικό σαν καινοτόμο, προοδευτικό και
μοντέρνο.
Και έτσι έχουμε μια λιγότερο φιλοσοφημένη από τον Haider πολιτικό του
ακροδεξιού - δήθεν αντισυστημικού - λαϊκισμού να βρίσκεται στον δεύτερο γύρο,
απέναντι σε έναν απολιτικό τύπο, ο οποίος ενώ ορίζεται από το παλαιό,
παρίσταται σαν το απολύτως νέο. Ενώ είναι προϊόν του συστήματος και της
πατρωνίας των ελίτ, παρουσιάζεται σαν κάτι αντισυστημικό, αυτοδημιούργητο και
αντικομφορμιστικό. Ενώ δεν λέει τίποτε φρέσκο και καινούργιο, προβάλλεται σαν
κάτι δροσερό και αναζωογονητικό για τις γαλλικές και ευρωπαϊκές πολιτικές.
Και να το πρόβλημα! Η μορφή, το σχήμα μέσα από το οποίο
οι πολιτικές και οι πολιτικοί αποκτούν γνωστική και συναισθηματική υπόσταση για
τον πολίτη. Στην περίπτωση του Μακρόν διαπιστώνουμε την αποθέωση μιας
εργαλειακής κουλτούρας της αγοράς, διά της οποίας διασκεδάζεται η σύγχρονη
διαπάλη μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου και η σύνθεση που προκύπτει από το
αποτέλεσμά της. Από την άλλη, στην περίπτωση της Λεπέν τα στερεότυπα του
φασισμού, εμπλουτισμένα με νέες ρατσιστικές κατηγορίες, προσφέρονται με τη
μορφή του πατριωτισμού για να διασκεδάσουν το ίδιο δημοκρατικό παράδοξο από το
οποίο υπεκφεύγει με έναν παραληρηματικό λόγο ο Μακρόν.
Τι ζημιώνεται μέχρι εξαφανίσεως και από τους δυο; Το ίδιο
φαινόμενο, η δημοκρατική επινόηση του αστικού κράτους. Οι δυο τους αποτελούν
τις δύο όψεις του ιδίου νομίσματος: εκείνου των ραγδαία αποπολιτικοποιούμενων
κοινωνιών. Και οι δυο από έναν εντελώς διαφορετικό και φαινομενικά αντίθετο
δρόμο οδηγούν τη δημοκρατία στα όρια της. Έξω από τον κοινωνικό χώρο που
προσδίδει νόημα στις πολιτικές. Και οι δυο αναφέρονται σε έναν ρεαλισμό που
βρίσκεται έξω από την πραγματικότητα του κοινωνικού ανταγωνισμού και των
παραγωγικών σχέσεων, αλλά και των ευρωπαϊκών και διεθνών σχέσεων.
Πρόκειται για δύο ακραία υποκριτικές παραστάσεις, που
έρχονται για να διασκεδάσουν τα προβλήματα της καθημερινής ζωής και όχι για να
τα επιλύσουν στο πλαίσιο του δημοκρατικού προτύπου, που προϋποθέτει την
ανάδειξη των κοινωνικών αντιθέσεων και όχι την ισοπέδωσή τους μέσω της αγοράς ή
του εθνικισμού.