Έξω από ένα χωματόδρομο, σε ένα μικρό χωριό βόρεια των Τιράνων, υπάρχει μια μισό-χτισμένο, σπίτι. Στέκεται μόνο του και φαίνεται εγκαταλειμένο. Δεν είναι....
Το γλυκό, μεθυστικό άρωμα που βγαίνει από ένα από τα δωμάτια αποκαλύπτει την τρέχουσα λειτουργία του: παραγωγή κάνναβης. Στο εσωτερικό, περισσότερο από το ήμισυ του χώρου στο δάπεδο καλύπτεται με μπουμπούκια από αποξηραμένη κάνναβη.
«Υπάρχουν περίπου 20 κιλά εδώ», λέει ο άνθρωπος που το κατέχει. Είναι νέος, ντυμένος με skinny τζιν και αθλητικά παπούτσια. Και αυτός είναι ένας από τους χιλιάδες που κερδίζουν χρήματα από την παραγωγή κάνναβης.
Στην Αλβανία, ένα κιλό από αυτό το παράνομο ναρκωτικό πωλείται μεταξύ 100 και 200 ευρώ. Στην Ιταλία φτάνει περίπου να πωλείται 1.500 ευρώ. Η κάνναβη στη χώρα διακινείται προς τα έξω – βόρεια μέσω του Μαυροβουνίου, νότια προς την Ελλάδα, ή δυτικά κατά μήκος της Αδριατικής στην Ιταλία. Δεν υπάρχει σημαντική εγχώρια αγορά. Μια πηγή εκτιμά η παράνομη βιομηχανία μπορεί να αξίζει 5 δις ευρώ ανά έτος, περίπου το ήμισυ του ΑΕΠ της Αλβανίας.
Το 20 κιλά που βρίσκονται σε αυτό το σπίτι δεν αντιπροσωπεύουν το σύνολο των καλλιεργειών αυτού του ανθρώπου. «Η παραγωγή μου έχει υπάρξει και 350 κιλά» λέει. «Αυτό το έτος σχεδόν κάθε σπίτι στο χωριό καλλιεργούσε κάνναβη. Τόνοι κάνναβης έχουν παραχθεί σε αυτή την κοινότητα και μόνο.»
Αυτός ο άνθρωπος απασχολεί 15 άτομα ως εργαζομένους καθώς και ένοπλους φρουρούς για να υπερασπιστεί τη σοδειά του. Λέει ότι είναι ο υπεύθυνος εδώ, αλλά πιθανότατα ανήκει σε ένα ευρύτερο δίκτυο. Έτσι, αν ο καθένας στο χωριό καλλιεργεί κάνναβη, γιατί δεν υπήρξε καμία έφοδος της αστυνομίας; «Έχω πληρώσει την αστυνομία 20%. Πρέπει να πληρώσεις. Εάν δεν πληρώσεις, θα σε βάλουν στη φυλακή», λέει.
«Αυτή είναι η κατάρα μας, δεν υπάρχουν δουλειές, δεν υπάρχει δουλειά εδώ. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος…», λέει ο ίδιος.
Για δεκαετίες οι Αλβανοί ζούσαν κάτω ένα κλειστό καθεστώς. Στη συνέχεια, μετά την πτώση του κομμουνισμού, ήρθε μια περίοδος που χαρακτηρίζεται από πολιτικές αναταραχές και την ταχεία ανάπτυξη του οργανωμένου εγκλήματος. Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα και η διαφθορά διαδεδομένη, συνθήκες που επιτρέπουν στο εμπόριο κάνναβης να ανθίσει.
Η κυβέρνηση είχε κάποια επιτυχία στον αγώνα της κατά της παράνομης βιομηχανίας. Λέει ότι περισσότερα από δύο εκατομμύρια φυτά κάνναβης έχουν καταστραφεί αυτό το έτος, και τώρα που η καλλιεργητική περίοδος τελείωσε, η αστυνομία επικεντρώνεται στην κατάσχεση της κάνναβης. Μερικές απο τις καλλιέργειες ήταν τεράστιες.
Αν συγκρίνουμε τα στοιχεία από το 2015 και το 2016, αποκαλύπτουν μια πενταπλάσια αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων με κάνναβη. Σε αυτό μια θέση υπάρχουν περισσότεροι από τέσσερις τόνοι κάνναβης, με αξία περίπου 6 δις €. «Όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου το 2013, άρχισα να σχεδιάζω τεράστια δράση κατά της παράνομης καλλιέργειας κάνναβης», λέει ο υπουργός Εσωτερικών, Σαϊμίρ Ταχίρι.
Στην αποστολή της η κυβέρνηση έχει τη στήριξη των Ιταλών. Η Guardia di Finanza πληρώνει για εναέρια επιτήρηση για τον εντοπισμό φυτειών, και είναι στατιστικά που παραθέτουν Αλβανοί πολιτικοί. «Από το 2013 έως το 2016, τα στοιχεία δείχνουν περισσότερο από μια μείωση 30% στην περιοχή της Αλβανίας που καλλιεργείται με κάνναβη. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε στο σωστό δρόμο», λέει ο Ταχίρι. Η μείωση κατά 30% περίπου προήλθε σε μεγάλο βαθμό από μια μαμούθ αστυνομική επιχείρηση το 2014 που κατέστρεψε την καλά εδραιωμένη βιομηχανία κάνναβης στο Λαζαράτ, ένα νότιο χωριό που κάποτε ηταν διαβόητο ως η πρωτεύουσα των ναρκωτικών της Ευρώπης. Στην επιδρομή συμμετείχαν ειδικές δυνάμεις και τεθωρακισμένα οχήματα, ενώ πολλοί τόνοι κάνναβης κατασχέθηκαν και χιλιάδες φυτά καταστράφηκαν.
Αλλά αν συγκρίνουμε τα στοιχεία των Ιταλών για το 2015 και το 2016, αποκαλύπτουν μια πενταπλάσια αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων με κάνναβη στην Ιταλία. Πηγές μέσα στην Αλβανία δείχνουν ότι πολλές κοινότητες έχουν στραφεί στην παραγωγή κάνναβης για πρώτη φορά φέτος.
Η διαφθορά είναι κρίσιμη για την επιτυχία αυτής της επιχείρησης, κάτι που ο υπουργός Εσωτερικών αναγνωρίζει. «Από την πρώτη μου μέρα στο γραφείο, πάνω από 3.000 αστυνομικοί βρίσκονται υπό ποινικές ή πειθαρχικές έρευνες. Αυτό είναι σχεδόν το 20% του συνόλου των αστυνομικών». Η διαφθορά στην Αλβανία αιμορραγεί σε τόσες πολλές ρωγμές της καθημερινής ζωής.
Ένας άλλος λόγος για το εμπόριο κάνναβης ότι είναι δύσκολο να καταπολεμηθεί, είναι ότι πληρώνει καλά, περίπου € 20 την ημέρα σε ορισμένα σημεία.
Κάποιοι λένε ότι είναι οι απλοί εργαζόμεοι οι οποίοι είναι πιο πιθανό να εμπίπτουν στις επιδρομές της αστυνομίας, ενώ τα «μεγάλα ψάρια» διαφεύγουν. Ο υπουργός, Σαϊμίρ Ταχίρι, λέει ότι δεν είναι αλήθεια. «Δεν έχουμε επιλέξει να συλλαμβάνουμε φτωχούς χωρικούς που φυτεύουν μικρές περιοχές για να σωθούν από τη φτώχεια τους. Εμείς κυνηγάμε εκείνους οι οποίοι, στην ανάλυσή μας, είναι τα «μεγάλα ψάρια». Έχουμε σχεδόν 1.600 εκκρεμείς ποινικές υποθέσεις, και έχουμε κάνει περισσότερες από 400 συλλήψεις.»
bbc.com