Φτιάχνονται φράχτες στο Αιγαίο όπως στον Εβρο;

ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΑΝΟΣ 
Φτιάχνονται φράχτες στο Αιγαίο όπως στον Έβρο;
Μπορεί η τεχνολογία να υπερκεράσει την πολιτική; Μπορούμε και με ποιο τρόπο να φτιάξουμε φράχτη στο Αιγαίο για να σταματήσουμε τις ροές των λαθρομεταναστών ή είμαστε καταδικασμένοι να υποστούμε για πάντα τις συνέπειες των λανθασμένων αποφάσεων της σημερινής κυβέρνησης; Γιατί ακόμα κι αν δε θέλουν να αλλάξουν κάτι οι κυβερνώντες, είναι σαφές ότι σύντομα.... δε θα είναι κυβέρνηση και εφόσον προκύψει έναν νέο κυβερνητικό σχήμα που να αποτελείται από ρεαλιστές, το πρόβλημα θα είναι μπροστά μας και θα πρέπει να λυθεί.

Υπάρχουν δύο σημεία αναφοράς για τη ροή των μεταναστών στο Αιγαίο. Το πρώτο είναι ο φράχτης στον Έβρο και το δεύτερο η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ. Το δεύτερο είναι που έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη ζημιά γιατί δημιούργησε την αίσθηση σε δεκάδες ίσως και εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων ότι η πύλη εισόδου στην Ευρώπη είναι πλέον η Ελλάδα. Ακόμα κι αν σήμερα γκρεμίζαμε το φράχτη στον Έβρο είναι αμφίβολο αν θα σταματούσε η είσοδος στο Αιγαίο. Είναι αμφίβολο αν θα σταματούσαμε τον θάνατο ανθρώπων. Συνεπώς, οφείλουμε να πάρουμε μέτρα που να θωρακίζουν τα θαλάσσια σύνορα.

Πολλοί εμπλέκουν σε αυτό το πρόβλημα τη Τουρκία. Δεν μπορεί να την εμπλέξουμε πριν κάνουμε τις απαραίτητες ενέργειες από τη δική μας πλευρά. Κατ’ αρχάς οι Τούρκοι δεν έχουν κανένα λόγο να σταματήσουν τη ροή από τη χώρα τους προς τα έξω. Ίσα ίσα το διευκολύνουν όπως και εμείς άλλωστε διευκολύναμε τους πρόσφυγες να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Βόρεια Ευρώπη. Και ενώ η κυβέρνηση ως τώρα δεν έκανε κυριολεκτικά τίποτα για να σταματήσει τη ροή, το τελευταίο διάστημα έπειτα από πιέσεις της ΕΕ αρχίζει να δρα. Ας δούμε τι δήλωσε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας στην ενημέρωση προς τα ΜΜΕ πριν λίγες μέρες : «Υπάρχουν πολλές ιδέες, μία εκ των απόψεων που συζήτησα και με την Υπουργό Άμυνας της Ολλανδίας - θα το συζητήσουμε και την Παρασκευή στο Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών - είναι εμείς, ως Πολεμικό Ναυτικό, να μπορέσουμε να παρατάξουμε πλοία στην παραμεθόριο και με τις υφιστάμενες δυνατότητες ραντάρ και θερμικών καμερών, που έχουμε και στα νησιά, να δίνουν πληροφορίες στη Frontex για πλοία τα οποία πάνε να ξεκινήσουν από τα παράλια της Μικράς Ασίας» (http://www.onalert.gr/stories/to-plhres-sxedio-tou-yetha-gia-to-prosfygiko-oi-leptomereies-gia-ta-hotspot-kai-ta-stratopeda/47758).

Και μόνο που συζητάμε αυτή τη λύση είναι ξεκάθαρη παραδοχή ότι το Λιμενικό Σώμα δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στην αποστολή του ως ακτοφυλακή. Οπότε αναγκαστικά το Πολεμικό Ναυτικό μετατρέπεται σε Ακτοφυλακή. Ας υποθέσουμε ότι έχει κάποιο νόημα αυτή η πρόταση. Είναι δυνατόν τα πολεμικά πλοία να απλωθούν στα σύνορα μόνο και μόνο για δύο αισθητήρες; Δηλαδή για τη δουλειά 10 το πολύ ανθρώπων πρέπει να απασχοληθούν 200 άτομα μιας φρεγάτας; Η λογική της φύλαξης των συνόρων αλλά και της παρεμπόδισης εισόδου ξένων σκαφών μπορεί κάλλιστα να γίνει με αισθητήρες επί των νήσων πλην ορισμένων σημείων όπου η μορφολογία των δικών μας ακτών αλλά και της γείτωνος εμποδίζουν οπότε μπορεί να απαιτηθεί η συνεχή παρουσία σκαφών. Η λογική όμως είναι ότι οι αισθητήρες ερευνούν, αποκαλύπτουν τη κίνηση με το που ξεκινήσει το σκάφος από τα Τουρκικά παράλια και επεμβαίνουν κατευθύνοντας περιπολικά να εμποδίσουν την είσοδο των σκαφών σε Ελληνικά χωρικά ύδατα.

Εδώ δυστυχώς αναδεικνύεται η ανεπάρκεια των κυβερνήσεων εδώ και 20 χρόνια. Γιατί η ιστορία της εγκατάστασης ενός Εθνικού Συστήματος διαχείρισης της θαλάσσιας κυκλοφορίας ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Το περίφημο VTMIS εγκαταστάθηκε τελικά στις ακτές της Αττικής και στο Ιόνιο. Και όχι μόνο δεν επεκτάθηκε στο Αιγαίο αλλά αντίθετα από το 2012 και μετά πρακτικά παραμένει ανενεργό λόγω ελλιπούς συντήρησης. Υποτίθεται ότι το 2015 θα αποδεσμεύονταν δεκάδες εκατομμύρια από την ΕΕ για την αναβάθμιση του συστήματος αλλά δεν ακούσαμε τίποτα επ αυτού. Αντίθετα, η Τουρκία έχει εγκαταστήσει αντίστοιχο σύστημα σε όλα τα παράλια της, ελέγχοντας πλήρως τη θαλάσσια κίνηση των ακτών της. Δηλαδή το Τουρκικό Λιμενικό γνωρίζει από τα πρώτα μέτρα που θα μπει το φουσκωτό στη θάλασσα το τι γίνεται. Φυσικά δεν επεμβαίνει και δεν έχει λόγους να επέμβει.

Σήμερα πλέον είναι πολύ αργά να συζητάμε για την εγκατάσταση από το μηδέν ενός συστήματος διοίκησης και ελέγχου θαλασσών στο Αιγαίο. Χρειάζονται άμεσες λύσεις που να χρησιμοποιούν τα εργαλεία που έχουμε ήδη στα χέρια μας και εμπλοκή όλων. Όπως έχει επισημανθεί και στην ενημέρωση του Υπουργού Άμυνας, πλέον θα εμπλακούν όλοι. Άρα όλα τα φυλάκια στο Αιγαίο, Στρατού, Ναυτικού, Αεροπορίας, Λιμενικού αλλά και η Αστυνομία και τα πλωτά μέσα Ναυτικού και Λιμενικού οφείλουν να λειτουργήσουν κάτω από ενιαία διοίκηση και έλεγχο. Με μικρό κόστος θα μπορούσαν να ενισχυθούν με αισθητήρες (ραντάρ, κάμερες υπέρυθρων) για να έχουν καλύτερη εικόνα και το βασικότερο θα πρέπει επιτέλους να δημιουργηθεί ένα εθνικό δίκτυο επικοινωνιών μέσω διαδικτύου που να εμπλέκει όλα τα μέσα (IPoA : Internet Protocol over Air) μέσω του οποίου το τελευταίο περιπολικό ή το τελευταίο φυλάκιο θα έχει ζωντανά εικόνα της κατάστασης. Το σπουδαιότερο επίσης είναι ότι ένα τέτοιο σύστημα που εμπλέκει τα Σώματα Ασφαλείας και τις Ένοπλες Δυνάμεις θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από κονδύλια του ΕΣΠΑ και στην κατασκευή του να εμπλακούν πλήθος Ελληνικών εταιριών. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η κυβέρνηση έχει δεσμεύσει 500 εκατομμύρια ευρώ για την αναβάθμιση των αρχαίων αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας Ρ-3 τα οποία ακόμα και αν σήμερα ήταν διαθέσιμα μικρή συνεισφορά θα είχαν. Αντίθετα η εισαγωγή ενός δικτύου επικοινωνιών μέσω IP στο οποίο θα συντονίζονται όλοι, θα λειτουργούσε ως πολλαπλασιαστής ισχύος τόσο για την ασφάλεια όσο και για την άμυνα της χώρας. Γιατί η έγκαιρη προειδοποίηση και ο συντονισμός ναι, μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στο προσφυγικό κύμα, ειδικά όταν οι διακινητές διαπιστώσουν ότι δε μπορούν να εγκαταλείψουν τα Τουρκικά χωρικά ύδατα χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τη δική μας πλευρά.

Η απόφαση για συμβολή του ΝΑΤΟ στη φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων περιπλέκει τα πράγματα. Κατ’ αρχάς τα νατοϊκά πλοία δεν θα επεμβαίνουν τα ίδια για να αποτρέψουν τη διακίνηση λαθρομεταναστών αλλά θα ενημερώνουν τις Ελληνικές και Τουρκικές αρχές. Θα συνεργάζονται τόσο με το Ελληνικό όσο και με το Τουρκικό Ναυτικό. Υπ’ όψη ότι τόσο τα νατοϊκά πλοία των Βορειοευρωπαίων όσο και τα Τουρκικά πλοία διαθέτουν συστήματα διαδικτυακής ζεύξης εν πλω. Συνεπώς ΝΑΤΟ και Τουρκία θα μπορούν να έχουν άμεσα εικόνες από αισθητήρες ενώ τα Ελληνικά πλοία θα ενημερώνονται με ένα «σήμα», δηλαδή ένα μικρό κείμενο.

Το ζητούμενο όμως είναι να υπάρχει εικόνα ώστε τα πλοιάρια των λαθρομεταναστών να μην εξέλθουν των χωρικών υδάτων της Τουρκίας. Εφ’ όσον εξέλθουν το δίκαιο της θάλασσας μας καθιστά υπεύθυνους για την ασφάλεια τους. Όπως προαναφέραμε η Τουρκική Ακτοφυλακή έχει εικόνα των ακτογραμμών της από τις ακτές, συνεπώς αν ήθελε θα μπορούσε να σταματήσει όλο το πρόβλημα εν τη γενέσει του. Δε θέλει. Από την άλλη η Ελλάδα δε μπορεί. Η Τουρκία πλέον θα προσφερθεί να προσφέρει βοήθεια στο κομμάτι της έρευνας και διάσωσης αλλά θα το κάνει για ναυάγια εντός των Ελληνικών χωρικών υδάτων προσπαθώντας μέσα από την ανθρωπιστική κρίση να ωφεληθεί στα επεκτατικά της σχέδια. Η δε Γερμανία δε γνωρίζουμε τι ρόλο θα παίξει. Είναι παραπάνω από σαφές ότι η εγκατάσταση και λειτουργία ενός δικτύου αισθητήρων και ενός δικτύου διαδικτύου εν πλω, δεν είναι απλά ένα τεχνικό θέμα. Μπορεί να αναδειχθεί σε μείζον για τα εθνικά μας θέματα.

marketnews.gr