Ξεκινώντας ας κάνουμε σαφές ένα πράγμα, ο διαγωνισμός τραγουδιού της Eurovision ξεκίνησε σαν ένα «ελαφρύ διασκεδαστικό πρόγραμμα», σαν ένα ευρωπαϊκό πάρτι όπου θα συγκεντρώνονταν οι αποστολές των χωρών και θα τραγουδούσαν για ο,τιδήποτε εκτός από…
«Απαγορεύονται οι στίχοι, οι ομιλίες, και οι χειρονομίες πολιτικής ή παρόμοιας φύσης… Κανένα μήνυμα που να προωθεί μία συγκεκριμένη οργάνωση, θεσμό, εταιρεία, πολιτικό στόχο, προϊόντα και μάρκες δεν θα γίνει ανεκτό… Οποιαδήποτε παράβαση αυτού του κανόνα θα σημάνει τον αποκλεισμό της χώρας από τον διαγωνισμό», αυτό αναφέρεται στους κανονισμούς του διαγωνισμού. Αλλά δεν είναι λίγες οι συμμετοχές από το παρελθόν που έχουν σχεδόν περάσει αυτή τη λεπτή γραμμή του τι επιτρέπεται και τι όχι.
Η Ουκρανία το 2007 με το τραγούδι Dancing Lasha Tumbai ήταν σαν να απευθύνεται στη Ρωσία και να της λέει «Αντίο» και το Σαν Μαρίνο το 2012 φάνηκε να αναφέρεται πολλές φορές στο Facebook μέσω του τραγουδιού του The SocialNetwork Song, τι και αν οι στίχοι αναφέρονταν σε ένα σάιτ μου έκανε ρίμα με το «look», δεν ξεγέλασαν κανέναν. Ενώ και το 2009 στον διαγωνισμό που εκείνη τη χρονιά διεξήχθη στη Μόσχα η συμμετοχή της Γεωργίας είχε πολιτικό μήνυμα… όχι πολύ καλά κρυμμένο, το όνομα του τραγουδιού ήταν We Don“t Wanna Put In. Δεν σας ακούγεται και εσάς πολύ κοντά στο «We don“t want a Putin«;
Τι γίνεται, λοιπόν, φέτος; Με μια πρώτη ματιά δεν υπάρχει κάποιο τραγούδι που να μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αστείο ή και γελοίο, όλα τα τραγούδια είναι πιο απαισιόδοξα… πιο σοβαρά. Μπορεί να φταίει το μότο του φετινού διαγωνισμού«Χτίζοντας γέφυρες» που τους έκανε όλους πιο συγκρατημένους, αλλά δεν είναι λίγες και οι συμμετοχές του φετινού διαγωνισμού που μιλούν για μεγαλύτερα προβλήματα.
Μερικά παραδείγματα…
- Αρμενία
Η Αρμενία εκπροσωπείται από το συγκρότημα Genealogy, ένα γκρουπ τραγουδιστών από 6 διαφορετικές χώρες. Επισήμως το τραγούδι τους προωθεί την ειρήνη, την ενότητα και την αγάπη, τίτλος του είναι Face the Shadow/Αντιμετώπισε την Σκιά αλλά δεν ήταν αυτή η πρώτη επιλογή. Αρχικός του τίτλος ήταν Don“t Deny/Μην Αρνείσαι αλλά οι διοργανωτές ζήτησαν από την Αρμενία να τον αλλάξει γιατί τον έκριναν πολύ πολιτικό. Γιατί;
Το 2015 κλείνουμε 100 χρόνια από την γενοκτονία των Αρμενίων, μια γενοκτονία που έχει αναγνωριστεί από πολλές χώρες όχι όμως και από την Τουρκία. Η επανάληψη του «Μην Αρνείσαι» στους στίχους του τραγουδιού και το βίντοκλιπ στο οποίο παρουσιάζεται μία οικογένεια τα μέλη της οποίας σιγά σιγά εξαφανίζονται φάνηκε στους διοργανωτές ότι απευθύνονταν ευθέως στην τουρκική στάση όσον αφορά την γενοκτονία και έτσι «απαίτησαν» από την Αρμενία να αλλάξει τουλάχιστον τον τίτλο.
- Ρουμανία
Η Ρουμανική συμμετοχή δεν έχει κάποιο κρυφό μήνυμα ή κρυφή ατζέντα, το τραγούδι λέγεται Voltaj and De La Capat/Πάλι από την αρχή και προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει στο θέμα των οικογενειών που χωρίζονται και παιδιά ζουν χώρια από τους γονείς τους όταν οι τελευταίοι αναζητούν εργασία σε χώρες του εξωτερικού. Ένα ευαίσθητο θέμα που δυστυχώς δεν είναι ξένο ή πρωτάκουστο σε πολλές ευρωπαϊκές κοινωνίες. Τι θυσιάζουν οι άνθρωποι για να προσφέρουν καλύτερες συνθήκες ζωής στις οικογένειες τους;
- Ουγγαρία
Τίτλος του τραγουδιού της Ουγγαρίας είναι Wars For Nothing/Πόλεμοι για το Τίποτακαι παρουσιάζει μια δυστοπική άποψη για τον κόσμο. «Ξέρεις ότι ο κόσμος μας είναι ένα χάος… ένα χάος που ποτέ δεν τελειώνει» μας τραγουδά η Boggie και το μήνυμα της είναι αρκετό να κάνει και τον πιο εύθυμο φαν της Eurovision να στοχαστεί για το που βαδίζουμε.
- Ελλάδα
Ναι, ναι η Ελλάδα… εμείς μπορεί να μην βλέπουμε κανένα πολιτικό – οικονομικό μήνυμα πίσω από το ελληνικό τραγούδι αλλά δεν είναι λίγα τα ευρωπαϊκά μέσα που ψάχνουν να βρουν σύνδεση ανάμεσα στο One last breath/Μια τελευταία ανάσα και την ελληνική κρίση. Μπορεί όντως το τραγούδι μας να μην μιλά για ένα διαζύγιο αλλά για τις σχέσεις μας με την Ευρώπη;
- Μάλτα, Γεωργία, Ισλανδία και η λίστα συνεχίζεται
Οι δύο πρώτες χώρες συμμετέχουν με δύο τραγούδια με τον ίδιο τίτλο Warrior/Πολεμιστής και με ερμηνεύτριες μαυροντυμένες κυρίες. Η Ισλανδή τραγουδίστρια μας λέει ότι είναι Άθραυστη ενώ η Μέλανι Ρενέ από την Ελβετία μας τραγουδά:«Κινδύνευα τόσο καιρό… δεν είχα επιλογή παρά να γίνω πολεμίστρια… ένα βήμα τη φορά μέχρι να βγω από το σκοτάδι… ο ουρανός είναι το όριο». Τι να συμπεράνουμε από όλα αυτά; Μάλλον οι γυναίκες ανά την Ευρώπη σχεδιάζουν μια επανάσταση ή ετοιμάζονται για κάποιο πόλεμο!