Το σίγουρο είναι ότι όταν πας στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, φεύγεις ζηλεύοντας την δουλειά των φροντιστών. Ζουν καθημερινά κοντά σε χιμπαντζήδες, λιοντάρια, δελφίνια, καμηλοπαρδάλεις και ένα σωρό ζώα και έχουν αναπτύξει μια οικογενειακή σχέση μαζί τους. Τα ζώα τους αναγνωρίζουν και μερικά τους αγαπούν –όσα γίνεται, γιατί το γεράκι δεν μπορεί να σε αγαπήσει....
Η Άντρεα και την Αλίσα φροντίζουν τους χιμπατζήδες. «Τώρα θα μπούμε στο έδαφός τους και θέλει προσοχή», λένε. «Οι χιμπατζήδες είναι πολύ απρόβλεπτοι στις αντιδράσεις τους και μπορούν να σου σκίσουν το πρόσωπο, να σε σκοτώσουν. Δεν έχουμε καμία επαφή μαζί τους». Μπαίνουμε μέσα. Το περιβάλλον τους θυμίζει παιδική χαρά. «Είναι ήσυχοι επειδή εμπιστεύονται εμένα και την Αλίσα» λέει η Άντρεα. «Αλλά αν ήσασταν μόνες σας εδώ ή με έναν φροντιστή που δεν συμπαθούν και δεν ξέρουν, θα έκαναν πολλή φασαρία. Θα τους άκουγες τσαντισμένους».
Όσο μιλάμε με την Άντρεα, η Αλίσα κρύβει φαγητό σε πολλά διαφορετικά σημεία. «Είναι παιχνίδι για αυτούς, για να μην βαριούνται. Η αλήθεια είναι όμως ότι ξέρουν τις κρυψώνες του κάθε φροντιστή και πάνε αμέσως και βρίσκουν το φαγητό τους. Οι χιμπαντζήδες τρώνε τρεις φορές την μέρα, πολλά λαχανικά. Είναι οι πιο κοντινοί συγγενείς μας και μοιραζόμαστε 98,2 % DNA μαζί τους. Γι’ αυτό μας μοιάζουν πάρα πολύ. Έχουν εξήντα έξι εκφράσεις προσώπου. Επειδή μας μοιάζουν, δεν πρέπει να τους δίνεις πολλά γλυκά φρούτα γιατί μπορεί να πάθουν ζάχαρο. Τρώνε ό,τι τρώμε. Τους δίνουμε καμιά φορά και αυγά. Η λιχουδιά για τους χιμπαντζήδες είναι η μπανάνα».
Η Αλίσα και η Άντρεα είναι τόσο χαμογελαστές. «Δεν είναι δουλειά με την έννοια της δουλειάς. Είναι δύσκολο γιατί σηκώνουμε βάρη, είναι καμιά φορά βρώμικα και επικίνδυνα αλλά για εμάς, εδώ ζει η δεύτερή μας οικογένεια» λένε.
Η Αλίσα ήρθε εδώ από την Ολλανδία ως εθελόντρια, επειδή έκανε εκπαίδευση σχετικά με την άγρια φύση και μετά την προσέλαβαν στο πάρκο. «Έχω πολύ καλή σχέση με τα θηλυκά, ειδικά με την Τζένη, την πιο μεγάλη σε ηλικία. Πρέπει να σε εμπιστευτούν και να καταλάβουν ότι δεν θα τους πειράξεις. Έχουμε δυο αρσενικά, τρία θηλυκά και δυο παιδιά. Όπως σε κάθε οικογένεια, έτσι και εδώ μαλώνουν. Ο Bazoo είναι ο μάγκας της παρέας και είναι βίαιος τύπος. Παίρνει το φαγητό, τραβάει τα κορίτσια. Γενικά, πάντως, όλοι έχουν αίσθηση του χιούμορ, κάνουν κωλοτούμπες και παίζουν όλη την ώρα, κυνηγούν ο ένας τον άλλο. Ο άλλος αρσενικός παίζει με τα μικρά πιο πολύ, είναι πιο γλυκός».
Την ώρα που μας μιλάει οι χιμπαντζήδες επιστρέφουν στο terrain τους και είναι τρομακτικοί. Η μια θηλυκή στήνεται στα τέσσερα και ο Bazoo την «καβαλάει». «Του έκατσε γιατί έτσι ξέρει πως θα έτσι πάρει περισσότερο φαγητό. Sex pays» μου λέει η Άντρεα και γελάμε.
Ο Έλμο είναι τέσσερα χρόνια στο ζωολογικό πάρκο. «Ζήτησα δουλειά γιατί εκπαίδευα γεράκια, αυτή ήταν η λόξα μου και με έβαλαν εδώ» μας λέει. «Έχω ακόμα και τα δικά μου πουλιά, που τα έχω σαν παιδιά μου. Αυτό που κάνουμε εδώ είναι περισσότερο εκπαίδευση. Προσπαθούμε να δείξουμε κάποιες συνήθειες που έχουν τα άγρια πτηνά. Ζευγαρώνουν, κυνηγάνε την τροφή τους». Σταματάει και χαζεύουμε τον Άλεξ που απελευθερώνει ένα μαραμπού. Ο Έλμο μας εξηγεί ότι είναι νεκροφάγα. «Αν πεθάνεις, μπορεί να σε φάνε. Αλλά αυτό που κάνει είναι να περιμένει να σκίσει ο γύπας το φαγητό του και μετά να φάει. Βλέπεις, δεν έχει κατάλληλο ράμφος».
Η μουσική που παίζει με κάνει και απορώ. «Γιατί έχετε μουσική εδώ;» ρωτάω τον Έλμο. «Την μουσική την έχουμε γιατί το σαββατοκύριακο έχει πολύ κόσμο και θέλουμε τα ζώα να νιώθουν ασφάλεια. Συνδυάζουν το φαγητό τους με την μουσική και όλο το ευχάριστο συναίσθημα, οπότε δεν φοβούνται».
Οι φροντιστές των αρπακτικών ξέρουν πολύ καλά ότι δεν μπορείς να έχεις σχέση αγάπης με αυτά τα ζώα. Εγώ πάλι, δεν το ήξερα. «Πέρα από τα κοράκια που μπορεί να δείξουν κάποια τρυφερότητα, τα αρπακτικά δεν θα σε συμπαθήσουν. Αν το ζώο το αγαπάς εσύ, είναι δικό σου θέμα. Αλλά μην περιμένεις να σε αγαπήσει. Αν σε δει νεκρό, θα σε φάει. Δεν είναι σκυλιά, είναι άγρια ζώα. Εκατομμύρια χρόνια επιβιώνουν μέσω της επιθετικής τους συμπεριφοράς, όχι μέσω της αγάπης. Εσύ μπορεί να έχεις τα πιο αγνά αισθήματα, να το υπεραγαπάς, να έρχεσαι στα ρεπό σου να δεις τι κάνει, μήπως του λείπει κάτι. Η μόνη όμως αγάπη που μπορεί να σου δείξει αυτό είναι ότι συνεργάζεται μαζί σου. Είναι αρπακτικά. Τρέφονται με κρέας, σκοτώνουν».
Μιλάμε και χαζεύω τον Άλεξ που χαϊδεύει το μαραμπού. «Το μαραμπού κάνει αυτό τον ήχο για το ταίρι του και ο Άλεξ το χαϊδεύει και το έχει πείσει ότι οι δυο τους είναι ζευγάρι. Αν πάω εγώ, θα με σαπίσει στο ξύλο».
Ο κύριος Στέλιο φροντίζει τους λύκους. Την ώρα που πλησιάζουμε μπαίνει μέσα στο χώρο τους με τρία μεγάλα κοτόπουλα. «. «Είμαι δεκατρία χρόνια εδώ» μας λέει. «Δεν φοβάμαι. Εμένα με θεωρούν μέλος της ομάδας τους και θεωρούμαι και ψηλά στην ιεραρχία, επειδή τους ταΐζω. Ο λύκος ελέγχει τις μυρωδιές. Μπορεί να καταλάβει αν μυρίσει ένα ελάφι ότι έχει γερασμένα δόντια, άρα ότι είναι υπερήλικο. Έχω διαβάσει το βιβλίο που λέγεται «λύκοι σας παρακαλώ μην κλαίτε». Στις αρχές του 21ου αιώνα έστειλαν στην Αλάσκα έναν βιολόγο για να σκοτώσει τους λύκους, γιατί έλεγαν ότι αυτοί ευθύνονται για την εξαφάνιση των καριμπού. Πριν κάνει αυτή την ζημιά, έκανε έρευνα, πήγαινε κοντά τους. Στο τέλος, έτρεχε μαζί τους γυμνός και έπαιρνε και από το φαΐ τους. Όμως, όπως καταλαβαίνεις, είχε τρελαθεί. Οι λύκοι μυρίζουν το φόβο σου. Αν μπεις και φοβηθείς, θα μυρίσουν την αδρεναλίνη, οπότε θα σε φερμάρουν και θα σε φέρουν εδώ, στην πόρτα. Να ξέρεις ότι και ο φόβος ξεπερνιέται. Τα ζώα πρέπει να τα αγαπάς, όχι να τα φοβάσαι».
Ο κύριος Στέλιος μας πάει στην Βίκυ, την βίδρα. Η Βίκυ έχει αδιάβροχο δέρμα και ο κύριος Στέλιος την δίνει στην αγκαλιά του Μάνου. Ίσως το πιο αξιολάτρευτο πλάσμα που είδα ποτέ σε πάρκο να είναι αυτή η μικρή βίδρα. Βουτάει στο νερό, σκαρφαλώνει στα κάγκελα και σου δίνει το χέρι της, παίζει.
Ξαναβρίσκουμε την Αλίσα και την Άντρεα για να ταΐσουμε λεμούριους. Οι λεμούριοι τρώνε μήλα, σπανάκι, μαρούλι. Είναι είδος προπίθηκου και χρησιμοποιούν πολύ τα χέρια τους για να φάνε. Σκαρφαλώνουν στην Αλίσα και βουτάνε φαΐ από τον κουβά της. «Οι λεμούριοι δεν θέλουν χάδια. Γενικά, τα ζώα δεν έχουν στο DNA τους την ανάγκη για χάδια. Βλέπεις, σκαρφαλώνουν στην Αλίσα αλλά δεν τα χαϊδεύει».
Ξαφνικά, βγαίνει ήλιος. Βλέπω τον ένα λεμούριο να κάθεται σε στάση γιόγκα κοιτάζοντας τον ήλιο. Ξαφνικά, γύρω μας, όλοι οι λεμούριοι στέκονταν έτσι. «Στέκονται σε στάση γιόγκα για να παίρνει θερμότητα η κοιλιά τους. Έτσι ζεσταίνονται και ζεσταίνονται και τα γεννητικά τους όργανα», μας εξηγούν.
Φεύγουμε και πάμε στα κοάτι. Τα κοάτι τρελαίνονται για σταφύλια. «Μερικά δεν πλησιάζουν καν» μου λέει ο φροντιστής. «Περιμένουν να φύγω για να πάνε να φάνε. Τρώνε κοτόπουλο, λίγο ψάρι. Γενικά, πάντως, είναι κοινωνικά ζώα».
Ο φροντιστής δίνει φαγητό σε μαϊμούδες, μακάκους συλβάνους και τραχυπίθηκους της Ιάβας.
«Ο κερκοπίθηκος που όλοι αναγνωρίζουν επειδή έχει γένια, είναι λίγο άγριος. Αποθηκεύει την τροφή στα μάγουλά μέχρι να νιώσει ήσυχος να φάει». Ένας κερκοπίθηκος πλησιάζει τον φροντιστή, κοιτάει μέσα στον κουβά και τον ρίχνει κάτω. «Είδες; Μας κάνει μούτρα γιατί δεν έχει μέσα κάτι που θέλει». «Τον καταλαβαίνω απόλυτα» του απαντάω. «Είναι όπως όταν φτιάχνει η μαμά μου φακές».
Φύγαμε από τις μαϊμούδες και πήγαμε να βρούμε τον Γρηγόρη, στους παπαγάλους. «Ήρθα σαν εθελοντής στο πάρκο, έμεινα δυο μήνες και μετά με προσέλαβαν. Υδραυλικός έχω σπουδάσει. Ασχολείται και η μάνα μου πολύ με ζώα, είχαν ανοιχτή θέση και με πήραν». Μας λέει να βγάλουμε γυαλιά και τσάντες και επιμένει να μπούμε στους παπαγάλους και να μην φοβόμαστε. Μπαίνουμε μέσα προσεκτικά και αρχίζουν να φωνάζουν. «Κάνουν έτσι επειδή θα φάνε και φοβούνται μην δώσω αλλού τα καλά κομμάτια. Δεν σας δίνουν σημασία γιατί τώρα σκέφτονται το φαγητό. Τρώνε διάφορα φρούτα, σπόρους, ένα ειδικό είδος πέλετ, πρασινάδα, ηλιόσπορους και γενικά πολλά φρούτα. Είναι οικογένειά μου. Έτσι γίνεται. Δένεσαι και αν πάθει κάτι κάποιο ζώο, μετά τρελαίνεσαι. Οι παπαγάλοι είναι και οι πιο ευάλωτοι σε ασθένειες».
Ο Γρηγόρης παίζει με τον Υάκινθο. «Γενικά, είναι πειραχτήρια. Είναι ο Υακινθινός Μακάο, γι’ αυτό τον φωνάζουμε έτσι. Εμένα με έχουν μάθει. Μετά από μια, δυο, τρεις φορές που θα σε δουν, σε θυμούνται. Είναι πολύ καλοί. Μιλάνε κιόλας, απλά δεν τους έχουμε εκπαιδεύσει να μιλάνε. Πολλοί λένε βέβαια κάτι «μίλα», κάτι «βλάκα» επειδή τα ακούνε που τους τα λέει ο κόσμος».
Η τελευταία μας στάση είναι στους πιγκουίνους, όπου μας περιμένει ο Κωνσταντίνος. Ο Κωνσταντίνος ξεκίνησε κι αυτός σαν εθελοντής και μετά τον προσέλαβαν. «Από μικρός είχα τρέλα με τα ζώα. Άφησα μια δουλειά που έβγαζα τα διπλάσια χρήματα, ήμουν μάγειρας, για να έρθω εδώ». Ταΐζει τους πιγκουίνους και τον ρωτάω αν τους αναγνωρίζει. «Κάθε πιγκουίνος έχει διαφορετικές βούλες, κάτι που είναι σαν το δικό μας δακτυλικό αποτύπωμα. Τους αναγνωρίζω όμως και από τα δαχτυλίδια που φορούν. Εκείνοι με αναγνωρίζουν ως φυσιογνωμία κι επειδή φοράω πράσινα, όπως όλοι οι φροντιστές εδώ. Αν έχεις όμως έναν πιγκουίνο από την αρχή, με το που εκκολαφτεί το αυγό δηλαδή, είναι πολύ εύκολο, γιατί σε ξέρει από μικρό. Βλέπεις, οι δυο που τους έχουμε μεγαλώσει από μωρά, έρχονται κατευθείαν πάνω μου. Αλλιώς, συνδέουν τον άνθρωπο απλά με το φαγητό. Μπορεί να κολλήσουν όμως με κάποιον άνθρωπο. Όπως ένας αρσενικός παπαγάλος, θα προτιμήσει μια γυναίκα έτσι και αυτοί και γενικά όλα τα αρσενικά ζώα».
Τελειώνουμε την βόλτα μας και σκεφτόμαστε πως κάποια στιγμή, θα θέλαμε να πάμε εθελοντικά. Εγώ θα ζητούσα να είμαι με τους λεμούριους πάντως.
Το Αττικό Ζωολογικό πάρκο έχει συνολικά 2300 ζώα εκ των οποίων, 1500 είναι πουλιά. Όποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να στείλει αίτηση και να γίνει εθελοντής.
Κείμενο: Μαίρη Βαμβακά
Φωτογραφίες: Elizabeth Rovit
grekamag.gr
Φωτογραφίες: Elizabeth Rovit
grekamag.gr