Του Νίκου Τσούλια
Πρώτον, ενισχύεται το όλο πλέγμα των εξετάσεων και επαναφέρεται -προς δόξαν της... αυτονομίας του Λυκείου- η βαθμολογική προσμέτρηση των τριών τάξεων του Λυκείου στο σύστημα πρόσβασης. Εδώ θα έπρεπε οι σχεδιαστές αυτής της εκπαιδευτικής πολιτικής να έχουν λάβει στοιχειωδώς υπ' όψιν τούς λόγους για τους οποίους είχε εγκαταλειφθεί παλαιότερα αυτό το σύστημα, όταν οι βαθμολογικές επιδόσεις των τριών τάξεων του Λυκείου προσμετρούνταν κατά 25% στη βαθμολογία πρόσβασης για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, τη δεκαετία του '80. Η επαναφορά της προσμέτρησης της βαθμολογίας της Α' Λυκείου στο βαθμό πρόσβασης θα έχει ως αποτέλεσμα τη μαζική προσφυγή των μαθητών/μαθητριών στα φροντιστήρια. Και έτσι ενώ μέχρι σήμερα είχαμε το γενικευμένο φαινόμενο της παραπαιδείας στη Β' και στη Γ' Λυκείου, αυτό απλώνεται πλέον σε όλο το Λύκειο. Μια τέτοια εξέλιξη σε περίοδο βαθιάς και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης θα οξύνει τις κοινωνικές ανισότητες, θέτοντας νέους φραγμούς στη μόρφωση των παιδιών των κατώτερων κοινωνικών τάξεων αλλά και της πάλαι ποτέ μεσαίας κοινωνικής τάξης. Τελικά, όλο το Λύκειο «θα ζει και θα αναπνέει» για τις εισαγωγικές εξετάσεις του πανεπιστημίου.
Δεύτερον, η Γ' Λυκείου ουσιαστικά αποσπάται από το Λύκειο και μετασχηματίζεται σε προπαρασκευαστικό έτος για το πανεπιστήμιο! Τέτοιου βαθμού εξειδίκευση δεν είχαμε ποτέ στο Λύκειο, δεν υπάρχει σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα. Μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος τι είδους αναλυτικά προγράμματα και βιβλία θα σχεδιαστούν για να εκπαιδεύονται τα παιδιά με τόσες ώρες μαθημάτων την εβδομάδα (11 ώρες για τα Αρχαία, 10 ώρες για τα Μαθηματικά, 6 ώρες Φυσική, 8 ώρες Βιολογία, 6 ώρες Χημεία κ.λπ.), τι είδους εκπαίδευση θα παρέχεται όταν τα παιδιά θα διδάσκονται από 2 ώρες το ίδιο μάθημα την ίδια ημέρα και αυτή να είναι η κρατούσα εικόνα;
Είναι γνωστό ότι το Γενικό Λύκειο έχει διπλή αποστολή, αφ' ενός μεν να διαμορφώσει ένα επαρκές σύνολο μορφωτικών εφοδίων, για να μπορούν οι απόφοιτοί του να έχουν μια δημιουργική επαγγελματική και κοινωνική εξέλιξη στη ζωή τους, και αφ'ετέρου να τους εξασφαλίσει το κατάλληλο εκπαιδευτικό υπόστρωμα, για να μπορούν να συνεχίσουν αποτελεσματικά την πανεπιστημιακή τους εκπαίδευση. Αλλά εδώ τι έγινε; Ούτε τα πανεπιστήμια της χώρας μας έδωσαν -δεν ζητήθηκε καν από το υπουργείο Παιδείας- μια έστω γενική άποψη για τα εκπαιδευτικά προαπαιτούμενα των υποψήφιων φοιτητών/φοιτητριών ούτε οι απόφοιτοι αποκτούν τη γενική παιδεία που χρειάζονται λόγω της δραματικής συρρίκνωσής της. Αντίθετα, οδηγούνται εκόντες-άκοντες σε μια υπερβολική, εξειδικευμένη γνώση που δεν θα τους χρησιμεύσει πουθενά, ενώ παράλληλα χάνουν και τη δυνατότητα να στραφούν στο Τεχνολογικό Λύκειο, το οποίο δοκιμάζεται από τη χωρίς όρια συρρίκνωσή του, αφού του αποκόπτονται βασικές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές λειτουργίες.
Τρίτον, ανατρέπεται μηχανιστικά και εκ βάθρων το περιεχόμενο της γενικής εκπαίδευσης από το Λύκειο. Καλείται η νέα γενιά να εγκαταλείψει τη θεσμική εκπαιδευτική της σχέση με τη γενική παιδεία από το τέλος της Α'τάξης Λυκείου. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί η γενική τάση που προκύπτει μέσα από τις εκπαιδευτικές εξελίξεις στο διεθνή χώρο. Η UNESCO, η αρμόδια Επιτροπή Παιδείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Διεθνής Οργάνωση των Εκπαιδευτικών (Educational International - Ε.Ι.), η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία των Εθνικών Εκπαιδευτικών Οργανώσεων και των τριών βαθμίδων της εκπαίδευσης (ETUCE), η ΟΛΜΕ και η ΟΙΕΛΕ, τα διάφορα επιστημονικά και πανεπιστημιακά ελληνικά και διεθνή συνέδρια, συγκλίνουν στη αντίληψη ότι στις εποχές των κοινωνιών της γνώσης και της πληροφορίας είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε η ισχυρή γενική παιδεία, η οποία πρέπει να υπηρετηθεί μέχρι και την ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, προκειμένου ο αυριανός πολίτης να είναι σε θέση να ερμηνεύει τους ταχείς και πολύπλοκους μετασχηματισμούς του σύγχρονου κόσμου και να μπορεί να συμμετέχει δημιουργικά στο κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι.
* Ο Νίκος Τσούλιας είναι π. πρόεδρος ΟΛΜΕ
Δεν έχει καμιά σχέση με τις απαιτήσεις του σχολείου μας στις εποχές των κοινωνιών της γνώσης, δεν συνδέεται με τα μεγάλα προτάγματα του εκπαιδευτικού κινήματος, δεν έχει σχεδιαστεί με «αφετηρία» τις ανάγκες και τις λειτουργίες της ζωντανής σχολικής αίθουσας, δεν είναι καρπός κάποιων εμπνευσμένων παιδαγωγών και έμπειρων εκπαιδευτικών λειτουργών. Το Λύκειο παύει να είναι σχολείο γενικής παιδείας και γίνεται απλό «εργαλείο» για το σύστημα πρόσβασης. Ας δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά.Επιστροφή στα παλιά, με παλιά υλικά και σχέδια, με καινούργια φτιασιδώματα - αυτός θα μπορούσε να είναι ο τίτλος που απεικονίζει με απλό και συμπυκνωμένο τρόπο όσα επιχειρούνται σήμερα από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Το όλο εγχείρημα δεν έχει χαρακτήρα καμιάς μορφής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, δεν διαμορφώνει ευοίωνη ........
προοπτική στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Πρώτον, ενισχύεται το όλο πλέγμα των εξετάσεων και επαναφέρεται -προς δόξαν της... αυτονομίας του Λυκείου- η βαθμολογική προσμέτρηση των τριών τάξεων του Λυκείου στο σύστημα πρόσβασης. Εδώ θα έπρεπε οι σχεδιαστές αυτής της εκπαιδευτικής πολιτικής να έχουν λάβει στοιχειωδώς υπ' όψιν τούς λόγους για τους οποίους είχε εγκαταλειφθεί παλαιότερα αυτό το σύστημα, όταν οι βαθμολογικές επιδόσεις των τριών τάξεων του Λυκείου προσμετρούνταν κατά 25% στη βαθμολογία πρόσβασης για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, τη δεκαετία του '80. Η επαναφορά της προσμέτρησης της βαθμολογίας της Α' Λυκείου στο βαθμό πρόσβασης θα έχει ως αποτέλεσμα τη μαζική προσφυγή των μαθητών/μαθητριών στα φροντιστήρια. Και έτσι ενώ μέχρι σήμερα είχαμε το γενικευμένο φαινόμενο της παραπαιδείας στη Β' και στη Γ' Λυκείου, αυτό απλώνεται πλέον σε όλο το Λύκειο. Μια τέτοια εξέλιξη σε περίοδο βαθιάς και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης θα οξύνει τις κοινωνικές ανισότητες, θέτοντας νέους φραγμούς στη μόρφωση των παιδιών των κατώτερων κοινωνικών τάξεων αλλά και της πάλαι ποτέ μεσαίας κοινωνικής τάξης. Τελικά, όλο το Λύκειο «θα ζει και θα αναπνέει» για τις εισαγωγικές εξετάσεις του πανεπιστημίου.
Δεύτερον, η Γ' Λυκείου ουσιαστικά αποσπάται από το Λύκειο και μετασχηματίζεται σε προπαρασκευαστικό έτος για το πανεπιστήμιο! Τέτοιου βαθμού εξειδίκευση δεν είχαμε ποτέ στο Λύκειο, δεν υπάρχει σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα. Μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος τι είδους αναλυτικά προγράμματα και βιβλία θα σχεδιαστούν για να εκπαιδεύονται τα παιδιά με τόσες ώρες μαθημάτων την εβδομάδα (11 ώρες για τα Αρχαία, 10 ώρες για τα Μαθηματικά, 6 ώρες Φυσική, 8 ώρες Βιολογία, 6 ώρες Χημεία κ.λπ.), τι είδους εκπαίδευση θα παρέχεται όταν τα παιδιά θα διδάσκονται από 2 ώρες το ίδιο μάθημα την ίδια ημέρα και αυτή να είναι η κρατούσα εικόνα;
Είναι γνωστό ότι το Γενικό Λύκειο έχει διπλή αποστολή, αφ' ενός μεν να διαμορφώσει ένα επαρκές σύνολο μορφωτικών εφοδίων, για να μπορούν οι απόφοιτοί του να έχουν μια δημιουργική επαγγελματική και κοινωνική εξέλιξη στη ζωή τους, και αφ'ετέρου να τους εξασφαλίσει το κατάλληλο εκπαιδευτικό υπόστρωμα, για να μπορούν να συνεχίσουν αποτελεσματικά την πανεπιστημιακή τους εκπαίδευση. Αλλά εδώ τι έγινε; Ούτε τα πανεπιστήμια της χώρας μας έδωσαν -δεν ζητήθηκε καν από το υπουργείο Παιδείας- μια έστω γενική άποψη για τα εκπαιδευτικά προαπαιτούμενα των υποψήφιων φοιτητών/φοιτητριών ούτε οι απόφοιτοι αποκτούν τη γενική παιδεία που χρειάζονται λόγω της δραματικής συρρίκνωσής της. Αντίθετα, οδηγούνται εκόντες-άκοντες σε μια υπερβολική, εξειδικευμένη γνώση που δεν θα τους χρησιμεύσει πουθενά, ενώ παράλληλα χάνουν και τη δυνατότητα να στραφούν στο Τεχνολογικό Λύκειο, το οποίο δοκιμάζεται από τη χωρίς όρια συρρίκνωσή του, αφού του αποκόπτονται βασικές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές λειτουργίες.
Τρίτον, ανατρέπεται μηχανιστικά και εκ βάθρων το περιεχόμενο της γενικής εκπαίδευσης από το Λύκειο. Καλείται η νέα γενιά να εγκαταλείψει τη θεσμική εκπαιδευτική της σχέση με τη γενική παιδεία από το τέλος της Α'τάξης Λυκείου. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί η γενική τάση που προκύπτει μέσα από τις εκπαιδευτικές εξελίξεις στο διεθνή χώρο. Η UNESCO, η αρμόδια Επιτροπή Παιδείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Διεθνής Οργάνωση των Εκπαιδευτικών (Educational International - Ε.Ι.), η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία των Εθνικών Εκπαιδευτικών Οργανώσεων και των τριών βαθμίδων της εκπαίδευσης (ETUCE), η ΟΛΜΕ και η ΟΙΕΛΕ, τα διάφορα επιστημονικά και πανεπιστημιακά ελληνικά και διεθνή συνέδρια, συγκλίνουν στη αντίληψη ότι στις εποχές των κοινωνιών της γνώσης και της πληροφορίας είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε η ισχυρή γενική παιδεία, η οποία πρέπει να υπηρετηθεί μέχρι και την ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, προκειμένου ο αυριανός πολίτης να είναι σε θέση να ερμηνεύει τους ταχείς και πολύπλοκους μετασχηματισμούς του σύγχρονου κόσμου και να μπορεί να συμμετέχει δημιουργικά στο κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι.
* Ο Νίκος Τσούλιας είναι π. πρόεδρος ΟΛΜΕ