Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης
Αγορά από το
αρχαιοελληνικό «αγείρω» (Συναθροίζω, Συγκεντρώνω) σημαίνει τόπο συνάντησης
προμηθευτών και καταναλωτών, όπου καθορίζονται οι συναλλαγές (τιμές και
ποσότητες εμπορευμάτων). Ο τόπος-αγορά,
που ξεκίνησε πριν χιλιάδες χρόνια σαν σημείο συνάντησης παραγωγών και
αγοραστών ή τελικών καταναλωτών, εξελίχθηκε στην πορεία σε τόπο συνάντησης
μεσαζόντων......
εμπόρων-προμηθευτών και καταναλωτών, αποξενώνοντας τους παραγωγούς
από τα προϊόντα της δουλειάς τους αλλά και από τους τελικούς καταναλωτές, που
μετατράπηκαν σε πελάτες των μεσαζόντων. Με λίγα λόγια, η αγορά, από τόπος
υποτιθέμενης ελεύθερης συναλλαγής ανάμεσα σε ελεύθερους προμηθευτές-παραγωγούς
και ελεύθερους αγοραστές μετατράπηκε σε κέντρο κερδοσκοπίας των μεσαζόντων.
Σήμερα μάλιστα, την εποχή του ύστερου καπιταλισμού, η Αγορά μονοπωλήθηκε από
λίγες πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες ελέγχουν τις σύγχρονες υπεραγορές-supermarkets (στον τομέα της διατροφής τρεις
πολυεθνικές ελέγχουν το 80 % των προϊόντων διεθνώς). Ετσι, η Αγορά έγινε το
σύμβολο του λεγόμενου αγοραίου καπιταλιστικού συστήματος των μονοπωλίων . Δεν
είναι τυχαίο, ότι όταν κάποτε ασκήθηκε κριτική στην Μάργκαρετ Θάτσερ για την
διάλυση του κοινωνικού κράτους, απάντησε: «Κοινωνία; Ποια είναι αυτή η κυρία;
Εγώ τη μόνη που γνωρίζω τη λένε Αγορά». Αυτή η αγορά λοιπόν σήμερα ελέγχεται από
συγκεκριμένα κέντρα ολιγοπωλίων και μονοπωλίων. Οι υπεραγορές (σούπερμαρκετς
και εμπορικά κέντρα) είναι οι σύγχρονοι ναοί με τους δικούς τους πιστούς, τους
οποίους κρατούν δέσμιους με κάθε λογής τεχνικές και τρικ. Εχοντας αυτή την ισχύ
και την επιρροή, εκβιάζουν και εκμεταλλεύονται τους παραγωγούς και τους
τελικούς καταναλωτές, αγοράζοντας φθηνά και πουλώντας πανάκριβα.
Αυτήν την
εποχή λοιπόν και κάτω απ’ αυτήν την ιδιαίτερη ελληνική συγκυρία, όπου μειώνεται
η τιμή της Εργατικής Δύναμης, του μοναδικού δηλαδή αγαθού-εμπορεύματος, που
διαθέτει στην αγορά ο εργαζόμενος, ενώ παράλληλα και με την ανοχή του κράτους,
αυξάνονται όλα τα άλλα αγαθά-εμπορεύματα, που διαθέτουν στην αγορά τα μονοπώλια,
το λεγόμενο κίνημα της πατάτας θα έπρεπε να στηριχτεί από όλες τις κοινωνικές
δυνάμεις που αντιτίθενται στο αγοραίο σύστημα. Θα συμφωνήσω με κάποιους
σκεπτικιστές, στο ότι το λεγόμενο κίνημα της πατάτας είναι μόνο ένα μικρό
τσίμπημα στα οπίσθια του ελέφαντα που λέγεται αγορά, δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε
πως όλα τα μεγάλα βήματα ξεκίνησαν από ένα αρχικό μικρό. Θα συμφωνήσω πως για όσο διάστημα το κίνημα
αυτό περιορίζεται σε πατάτες και σε προϊόντα της λαϊκής, δεν θίγει δηλαδή τα
σούπερμαρκετ που είναι πελάτες των ΜΜΕ, το κίνημα θα υποστηρίζεται από τα ΜΜΕ.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι σήμερα, την εποχή του διαδικτύου και των
κοινωνικών δικτύων, ανοίγονται προοπτικές και δυνατότητες, άγνωστες μέχρι τώρα Δεν είναι πλέον απαραίτητο ο τόπος συνάντησης
παραγωγών και καταναλωτών να βρίσκεται σε έναν προκαθορισμένο χώρο. Μπορούν να
δικτυωθούν οι παραγωγοί αλλά και οι τελικοί καταναλωτές με τη σειρά τους,
αποφασίζοντας κάθε φορά την αγορά, δηλαδή το σημείο συνάντησής τους.
Η πάγια θέση
του ΚΚΕ ότι η δουλειά του εμπορίου είναι δουλειά του κράτους, έχει μέσα της μια
αντίφαση. Για ποιο κράτος μιλάμε; Γι αυτό που ελέγχεται εκατό τοις εκατό από
τις αγορές; Γι αυτό που αποφασίζει με υπουργική απόφαση ότι οι εργαζόμενοι θα
πουλάνε το μοναδικό εμπόρευμά τους (εργατική δύναμη) 22 % και 32% φθηνότερα
αλλά οι υπεραγορές και οι τράπεζες θα πουλάνε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του
σε όποια τιμή θέλουν;
Μια κοινωνία,
που υποτάσσει όλες τις κοινωνικές σχέσεις στους νόμους της αγοράς των
μεσαζόντων, φέρει μέσα της όλα τα στοιχεία μιας απάνθρωπης και επικίνδυνης
ολοκληρωτικής ιδεολογίας αλλοτρίωσης και αποξένωσης παραγωγών και καταναλωτών.