Πως να μην αφήσετε το πένθος για τη κρίση να εξελιχθεί σε κατάθλιψη

 Γράφει ο Βασίλης Νικολόπουλος

Η κρίση λέει μας προκαλεί κατάθλιψη
Αλήθεια; Με ποιο τρόπο;
Η αρθρογραφία κατακλύζεται από απόψεις ειδικών και μη που μας λένε ότι η¨"καταθλιψη είναι αποτέλεσμα του αισθήματος αβοηθησίας μπροστά στα αδιέξοδα της κρίσης" (ανάλογα αποτελέσματα έχουν αναπαραχθεί και εργαστηριακά σε ποντίκια τα όποια δέχονταν επώδυνα ερεθίσματα από τα όποια δεν μπορούσαν να ξεφύγουν). Η συγκεκριμένη άποψη όμως συγκροτείται στη βάση ενός.........

λογικού σφάλματος.
Ξεκινώντας από το δεδομένο ενός υποκειμενικού συναισθήματος (αίσθημα αβοηθησίας) καταλήγει σε ένα πολιτικό συμπέρασμα ότι (η κρίση είναι αδιέξοδη). Η κρίση όμως είναι ένα οικονομικό- κοινωνικό-πολιτικό κι όχι φυσικό γεγονός και υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να την ξεπεράσουμε
Άρα τότε το αίσθημα αβοηθησιας καθώς και πολλά αλλά αρνητικά συναισθήματα από που προέρχονται;
Τι συμβαίνει σε έναν άνθρωπο που ξαφνικά χάνει μισθούς συντάξεις μειώνεται το εισόδημα και η ποιότητα ζωής του ενώ βλέπει τον εαυτό του να κατρακυλάει στις βαθμίδες της κοινωνικής ιεραρχίας;
Το πρώτο πράγμα που συμβαίνει όταν βιώνουμε την απώλεια της κοινωνικής μας θέσης είναι ΠΕΝΘΟΣ!
Και για να μην αερολογούμε ιδου τι λέει το έγκυρο σύγγραμμα ψυχιατρικής Kaplan Sadocks για τα αίτια του πένθους:
"Πένθος μπορεί να συμβεί σαν αποτέλεσμα πολλών ειδών απωλειών, εκτός από το χάσιμο αγαπημένου προσώπου. Αυτές περιλαμβάνουν την απώλεια κοινωνικής θέσης, την απώλεια μιας εθνικής μορφής και την απώλεια αγαπημένου ζώου"
Τι είναι το λοιπόν το πένθος;
Είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε πραγματική ή και φαντασιωτική απώλεια συμπεριλαμβανομένης και της κοινωνικής μας θεσης ( για αυτό και η πλειοψηφία των ανθρώπων που το βιώνουν μέσα στη κρίση δεν σημαίνει ότι είναι άρρωστοι)
Τι περιλαμβάνει η αντίδραση του πένθους;
Όλα πάνω κάτω τα αρνητικά συναισθήματα και μιας κατάθλιψης με διαφορές ως προς την ένταση, την πορεία και την χρονιότητα. Είναι σημαντικό να παρακολουθήσουμε την πορεία του πένθους ώστε να μην το αφήσουμε να εξελιχθεί σε κατάθλιψη όποτε μπορεί να εκδηλωθούν και συμπτώματα αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς.
Πως μπορούμε να το αποφύγουμε αυτό;
Με τεχνικές διαχείρισης του πένθους. Γνώστες σε παραδοσιακές κοινωνίες που στη σημερινή ατομικιστική εποχή μπορεί όμως να χρειαστεί να τις επανεπροσεγγισουμε και μέσα από παρεμβάσεις ειδικών ψυχικής υγείας.
Τι περιλαμβάνουν αυτές;
Διαβάζω πάλι από το Εγχειρίδιο Κλινικής Ψυχιατρικης Kaplan Sadocks:
"Ενθάρρυνση της διακίνησης συναισθημάτων". Χάσατε τη δουλεία σας, το εισόδημα σας, τη κοινωνική σας θέση; Σηκώστε το τηλέφωνο και κινητοποιήστε το δίκτυο συγγενών φίλων και συναδέλφων σας όπως θα κάνατε και στη περίπτωση θανάτου ενός αγαπημένου σας προσωπου.Μιληστε για τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας. Βρείτε τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων σας συμβατούς με τον αξιακό σας κώδικα ή την κοσμοθεωρία σας. Προπάντων επιλέξτε συλλογικούς τρόπους διαχείρισης και επεξεργασίας των ενόχων σας που υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να τις προσεγγίζουμε με ένα μοναχικό τρόπο.
"Μη λέτε στο άτομο που πενθεί να μην κλαίει ή να μην θυμώνει". Κι όμως στην εποχή της κρίσης το γνωστό μνημονικό μπλοκ μας καλεί όχι μόνο να μην στενοχωριόμαστε από την απώλεια της κοινωνικής μας θέσης αλλά να πανηγυρίσουμε κιόλας την οικονομική μας καταστροφή στο όνομα της "σωτηρίας της χώρας". Αυτό με όρους ψυχικής υγείας είναι εξωφρενικό. Είναι κατ αναλόγια σαν να έχετε χάσει το πατερά σας να πενθείτε και ο κοινωνικός σας περίγυρος να σας καλεί να πανηγυρίστε γιατί τώρα θα έχετε ένα έξοδο λιγότερο!
Μιλάμε για φρικώδεις παραινέσεις που προσβάλλουν τη λογική και το συναίσθημα κάθε ψυχικά υγιους ανθρώπου. Είναι σημαντικό λοιπόν να βρούμε πρόσφορους και συλλογικούς τρόπους έκφρασης και διοχέτευσης του θύμου, της στενοχώριας και των ποικίλων άλλων αρνητικών μας συναισθημάτων προκειμένου εκτός όλων των άλλων να εξέλθουμε και ανεπίπλοκα από τη φάση του πένθους.
Σε κάθε περίπτωση μην ξεχνάτε ότι το πένθος "είναι μια φυσιολογική κατάσταση αν και είναι εξαιρετικά επώδυνη και ανταποκρίνεται στην υποστήριξη τη συμπάθεια την κατανόηση και το πέρασμα του χρόνου" και η αντιμετώπιση του είναι κυρίως μη φαρμακευτική και στη βάση της επικοινωνιας.(ενω η κατάθλιψη κυρίως όταν συνοδεύεται από αυτοκτονικοτητα είναι μια επείγουσα κατάσταση που απαιτεί φαρμακευτική αγωγή ή ακόμη και νοσηλεία)
Επιπλέον κλείστε τα αυτιά σας στις σειρήνες της συλλογικής ενοχοποιησης.Φανταστειτε να έχετε χάσει καποιο αγαπημένο σας πρόσωπο,  να έχετε ένοχες για τυχόν παραλείψεις ή λάθη,  και ο περίγυρος σας συστηματικά να σας τις τονίζει και να τις επιτείνει. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι από το πένθος θα περάσετε στη καταθλιψη.Και όλοι αυτοί που βάσει ενός σχεδιασμένου επικοινωνιακού σχεδίου προσπαθούν δια της ενοχοποίησης να μετατρέψουν το συλλογικό μας πένθος σε εθνική κατάθλιψη αποσκοπώντας στην παραίτηση από την επαναδιεκδηκηση των δικαιωμάτων και της χώρας μας είναι ηθικοί αυτουργοί κάθε αυτοκτονίας που σχετίζεται με την κρίση παρά τα κροκοδείλια δάκρυα και τις εκ των υστέρων ψυετοφιλανθρωπιες τους. Και θα πρέπει να καταδικαστούν τουλάχιστον στη συνείδηση μας ως δολιοφθορείς της ψυχικής υγείας του ελληνικού λάου!
Τέλος μην ξεχνάμε το προφανές από τα πολλά αίτια του πένθους η απώλεια της κοινωνικής θέσης δεν έχει το στοιχειό του αμετάκλητου και του τετελεσμένου όπως πχ ένας θάνατος. Η κοινωνική μας θέση είναι επανεδιεκδικησιμη και η απώλεια της δυνητικά αναστρέψιμη αρκεί να μην επιτρέψουμε στο φυσιολογικό πένθος να εξελιχθεί σε παθολογική και αδρανοποιητικη κατάθλιψη.
Κι αυτό είναι κυριολεκτικά στο χέρι μας!
"Αγανακτήστε" λοιπόν συλλογικά.... Είναι υγιές και φυσιολογικό!-Νικολόπουλος Βασίλης ψυχίατρος