Γράφει ο Διονύσιος Βενιεράτος
- Κερδίσαμε ύψος;
- Όχι. Χάσαμε. Κάτι χειρότερο κύριε Σμιθ! Πέφτουμε!
– Για όνομα του Θεού! Ρίξτε τη σαβούρα να ελαφρώσουμε.
- Άδειασα και το τελευταίο σακί.
- Κερδίσαμε τώρα ύψος;
- Όχι.
Ο διάλογος είναι μεταξύ του μηχανικού Κύρου Σμιθ και του ναυτικού Πένκροφτ, επιβατών πίπτοντος στον ωκεανό αεροστάτου και αμφοτέρων ηρώων στο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Η μυστηριώδης νήσος».
Ένας παρεμφερής διάλογος θα μπορούσε να διαμειφθεί και μεταξύ του Έλληνος πρωθυπουργού και του υπουργού του των Οικονομικών, αμφοτέρων........
αντι-ηρώων στην ιλαροτραγωδία «Η μυστηριώδης χώρα»! Συγγραφείς της είναι οι ανεπαρκείς, ιδιοτελείς ή/και διεφθαρμένοι πολιτικοί και οι αντάξιοι (κατ’εικόνα και ομοίωσιν) ιδιοτελείς, εξυπνάκηδες, ανυποψίαστοι και οψίμως αγανακτισμένοι πολίτες μιας χώρας, που διαθέτει τα πάντα για ευημερήσει: έδαφος, υπέδαφος, μνημεία, θάλασσα, παράλια, … ακόμα και ισχυρό επιστημονικό δυναμικό, και όμως μυστηριωδώς έχει περιέλθει σε κατάσταση shock: οικονομική κατάρρευση και πρωτοφανής διεθνής διασυρμός.
Ίσως μια κακιά νεράϊδα μας φιλοδώρησε με 12 κακά της μοίρας μας. Πιο αισιόδοξη είναι όμως η εκδοχή ότι πρόκειται για τις 12 πληγές της …βλακείας μας, που καλό είναι να τις αποσαφηνίσουμε, υποδεικνύοντας (hint) κάποιες δυνατότητες λύσης.
Πληγή 1η: Ό,τι αναφέρεται παραπάνω για τους πολιτικούς και τους πολίτες. Ωστόσο, τα αναφερόμενα χαρακτηριστικά δεν είναι σύμφυτα (DNA) με την ιδιότητα του Έλληνα, μιας και οι Έλληνες στο εξωτερικό αποτελούν υποδείγματα νομοταγών και προκομμένων πολιτών. Μόνο στο εσωτερικό «ξεσαλώνουν».
Hint: Ας επιστρέψουμε όλοι στη συνείδησή μας.
Πληγή 2η: Αυτοϊκανοποίηση και παντογνωσία. Επιμένουμε να «ανακαλύπτουμε την πυρίτιδα», για όλα τα ζητήματα, στα οποία μάλιστα έχουμε αποτύχει παταγωδώς: Δημόσια διοίκηση, μακρο-οικονομία, υγεία, παιδεία (το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου ράβει ο ένας και ξηλώνει ο επόμενος), προστασία του περιβάλλοντος, κλπ.
Hint: Ας αντιγράψουμε πιστά το πιο επιτυχημένο σύστημα που λειτουργεί αλλού και ας το εφαρμόσουμε αμέσως. Ασφαλώς μπορούμε, διότι δεν έχουμε δα και τόσες ιδιαιτερότητες…
Πληγή 3η: Το υπεράριθμο προσωπικό στο Δημόσιο. Διττή πληγή, διότι όχι μόνο τους πληρώνουμε χωρίς λόγο, αλλά κυρίως διότι υποχρεώνουμε νέους και ικανούς ανθρώπους να αδρανούν μέσα σε ένα γραφείο, αντί να παράγουν πλούτο για τη χώρα εκτός δημοσίου τομέα.
Hint: 1. Παράλληλα με την κατάργηση Οργανισμών προφανώς περιττών, ας καταλήξουμε (βλ. Π2) στο διοικητικό μοντέλο, που θα εφαρμοσθεί μετά από εύλογο χρονικό διάστημα.
2. Οι υπάλληλοι που δεν θα χωρούν στο νέο μοντέλο, προφανώς θα απολυθούν (βάσει σαφών κριτηρίων), αλλά ας πληρώνονται (με μειούμενες αποδοχές) για 2 χρόνια επιπλέον, ώστε να προσαρμοσθούν και να βρουν δουλειά. Το βέβαιον είναι ότι μετά από το διάστημα αυτό ο προϋπολογισμός μας θα είναι πλεονασματικός.
Πληγή 4η: Εθνικά ψευδοπροβλήματα και στρατιωτικές δαπάνες. Αφού έχουμε χειρισθεί κατά τον χειρότερο τρόπο τα πραγματικά εθνικά προβλήματα (π.χ. κυπριακό, μακεδονικό), συντηρούμε ψευδοπροβλήματα (εναέρια σύνορα μεγαλύτερα των θαλασσίων, γκρίζες ζώνες) ή παραπέμπουμε στις καλένδες της Χάγης πραγματικά αλλά επιλύσιμα προβλήματα (υφαλοκρηπίδα), με τεράστια οικονομική αιμορραγία σε στρατιωτικές δαπάνες και απώλεια κερδών από τη μη εκμετάλλευση υποθαλασσίων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Hint: Γνήσιος διάλογος με την Τουρκία για την εξυπηρέτηση του πραγματικού εθνικού συμφέροντος και όχι για αφελή εσωτερική κατανάλωση.
Πληγή 5η Η φοροδιαφυγή. Δεν πατάσσεται με τίποτα, διότι συμφέρει και τα δύο συναλλασσόμενα μέρη. Για παράδειγμα: Όταν ένας επιτηδευματίας δεν εκδίδει απόδειξη, ο ίδιος μεν γλυτώνει φόρο εισοδήματος, ο δε καταναλωτής τον ΦΠΑ.
Hint 1: Κατά το παράδειγμα των ακινήτων να κοστολογηθούν όλες οι πράξεις.
Hint 2: Να ενθαρρύνεται ο καταναλωτής να καταγγέλλει τον φοροδιαφεύγοντα επιτηδευματία με κίνητρο ο πρώτος να απαλλάσσεται εντελώς από τον ΦΠΑ, τον οποίο να καταβάλλει (υπό μορφήν προστίμου) στο 5πλάσιο ο δεύτερος (Αντίστοιχα μέτρα μπορούν να ληφθούν για τον υποπέσαντα σε φορολογική παράβαση πολίτη, όταν ο διεφθαρμένος ελεγκτής του προτείνει «διακανονισμό επ’ ωφελεία αμφοτέρων», αλλά εις βάρος του Δημοσίου).
Hint 3: Οι ΔΟΥ παραπονούνται ότι δεν διαθέτουν αρκετό προσωπικό για να επιτελούν επαρκείς ελέγχους. Ιδού μια λύση για τους πλεονάζοντες δημοσίους υπαλλήλους.
Πληγή 6η: Επενδύσεις και Σ.τ.Ε. Οποιαδήποτε επένδυση νομίζουν ότι τους ζημιώνει στο ελάχιστο, οι ιδιοτελείς και δικομανείς συμπολίτες μας μπορούν να την «μπλοκάρουν» με προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που ακόμη και μετά από χρόνια μπορεί να την ακυρώσει (βασιζόμενο σε αμιγώς νομικά ή «συνταγματικά» επιχειρήματα, ενδεχομένως λανθασμένα) με ολέθριες συνέπειες για τον δυστυχή επενδυτή και την Εθνική Οικονομία. Ποιος τρελός θα επενδύσει κάτω από τέτοιες συνθήκες;
Hint: Να αφαιρεθούν συνταγματικά οι σχετικές αρμοδιότητες από το ΣτΕ και να αποδοθούν σε ειδική Ανεξάρτητη Αρχή, που θα στελεχώνεται από δικαστές, αλλά και οικονομολόγους, περιβαλλοντολόγους και εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Θα αποφαίνεται τελεσίδικα εντός ευλόγου χρόνου.
Πληγή 7η: Επενδύσεις και φορολογικό σύστημα. Το διαρκώς μεταβαλλόμενο φορολογικό σύστημα αποτελεί κινούμενη άμμο για υποψήφιους επενδυτές. Οι επιμένοντες να «παίζουν» με αλλεπάλληλους φορολογικούς νόμους, ας αφήσουν απέξω τους επενδυτές. Για αυτούς να ισχύει (για 15ετία) ακριβώς ό,τι ίσχυε τη στιγμή που υπέβαλαν τον φάκελο για έγκριση. Εκτός αν το σύστημα τροποποιηθεί επί το ευνοϊκότερο και θελήσουν οι ίδιοι να επωφεληθούν.
Πληγή 8η: Δυστυχούντες μετανάστες και αμέτοχοι ομογενείς.
Hint 1: Οι μεν ξένοι στο εσωτερικό, αντί να πωλούν χαρτομάντηλα στα φανάρια (κλπ) μπορούν να ενταχθούν στην παραγωγή με το μισό ημερομίσθιο που θα ισχύει για τους Έλληνες, προς όφελος ημών και των ιδίων.
Hint 2: Οι Έλληνες του εξωτερικού μπορούν να βοηθήσουν καταναλώνοντας οι ίδιοι και διαδίδοντας στους φίλους τους αξιόλογα ελληνικά προϊόντα. Το κράτος μπορεί μάλιστα να μεσολαβήσει στη διαδικασία παίρνοντας προμήθεια από τον παραγωγό.
Πληγή 9η: Οι κρατικοδίαιτοι συνδικαλιστές. Είναι παντοδύναμοι γιατί μπορούν να εκβιάζουν το κοινωνικό σύνολο ατιμωρητί (π.χ. κατεβάζοντας τους διακόπτες της ΔΕΗ).
Hint: Να υπάρχουν και για αυτούς οι ίδιες συνέπειες που ισχύουν για τους συναδέλφους τους του ιδιωτικού τομέα: Αν εμμένουν σε παράνομη και καταχρηστική κινητοποίηση, να απολύονται και να τους επιδικάζεται η αντίστοιχη ζημία του Δημοσίου.
Πληγή 10η: Η αδρανής κρατική και εκκλησιαστική περιουσία. Τεράστιες εκτάσεις και χιλιάδες νησιά παραμένουν αναξιοποίητα, προς ικανοποίησιν των «πατριωτών» της Αριστεράς, που καταγγέλλουν εκ προοιμίου και γενικώς το «ξεπούλημα». Προφανώς συγχέουν την εκποίηση (ξεπούλημα) με την αξιοποίηση. Hint: Ας κάνει και το ελληνικό Κράτος ό,τι θα έκανε οιοσδήποτε εχέφρων πολίτης που διαθέτει περιουσία.
Πληγή 11η : Ο αντιδρών λαός. Α. Κουκουλοφόροι καταστροφείς. Β. Παρανομούντες συνδικαλιστές (που εμποδίζουν για παράδειγμα τον κατάπλου και τον απόπλου των πλοίων). Γ. Οψίμως αγανακτισμένοι.
Hint Α και Β: Απλά, ψύχραιμα και αποτελεσματικά να εφαρμόζεται ο νόμος.
Hint Γ: Η καθυστέρηση στη (δικαιολογημένη) αγανάκτηση υποδηλώνει και την ευθύνη των πολιτών. Ωστόσο υπάρχει και λογική διέξοδος στο θυμό τους. Αντί να καταφέρονται εναντίον όσων προσπαθούν (με πολλές θυσίες και παραχωρήσεις) να μας σώσουν (Ευρωπαίοι, ΔΝΤ, Μεσοπρόθεσμα, Μνημόνια), ας στρέψουν την προσοχή τους εναντίον των αυτουργών της καταστροφής: Για όσους ευθύνονται εκ των πολιτικών, να ζητείται παραίτηση. Οι καταχραστές να αποκαλυφθούν και να επιστρέψουν τα κλεμμένα. Οι νομίμως πλουτίσαντες, αλλά παρανόμως εξαγαγόντες τα κέρδη σε ελβετικές τράπεζες και off shore εταιρείες, να αναζητηθούν και να φορολογηθούν αναδρομικά. Αν οι πολιτικές ηγεσίες δεν μπορούν ή δεν θέλουν να το πράξουν, ας οργανωθούν και ας το πράξουν οι ίδιοι οι «αγανακτισμένοι». Και «ο ευρών αμειφθήσεται».
Πληγή 12η : Οι οικονομολόγοι. Μέχρι πριν από 3 χρόνια, η ανεξέλεγκτη αύξηση της κατανάλωσης με δανεικά χαρακτηριζόταν «αύξηση του εθνικού προϊόντος» και «ανάπτυξη», προς μεγάλη αυτοϊκανοποίηση όλων. Ακόμη και τώρα η οικοδόμηση πολυτελών (φυσικά άχρηστων) εξοχικών κατοικιών θεωρείται από κάποιους ότι αποτελεί «ατμομηχανή της ανάπτυξης».
Hint: Μιας και οι οικονομολόγοι σοβαρεύτηκαν και θεωρούν, πλέον, τους πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και την μείωση του χρέους ως τον κύριο στόχο, ας προσέξουν και κάτι απλό: Ανάπτυξη δεν είναι ό,τι προσφέρει απλώς θέσεις εργασίας, διότι υπάρχει και η άσκοπη (futile) εργασία. Είναι μόνο ό,τι εξασφαλίζει μακροπρόθεσμα εισοδήματα, δηλαδή η σωστή επένδυση.
Η αυταρέσκεια των πολιτικών και ο εφησυχασμός των πολιτών τα προηγούμενα χρόνια στα οποία είχαμε «ευημερία» και «ανάπτυξη», ενώ το δημόσιο χρέος κάλπαζε, θυμίζει αυτόν που πέφτει από τον ουρανοξύστη και αντί να αγωνιά, απολαμβάνει τη μαγευτική θέα και την ελαφρότητά του (που συνοδεύει πάντα την ελεύθερη πτώση). Μόλις τώρα αντιληφθήκαμε ότι επίκειται η πρόσκρουση (impact, shock) με το ανελέητο έδαφος και πασχίζουμε εναγωνίως να το αντικαταστήσουμε με κάτι πιο μαλακό : δίχτυ, στρώμα, λασπόνερο…
Όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως μπορεί να είναι εν μέρει ή εν όλω σωστά, αλλά δεν παύουν να αποτελούν μεμονωμένες απόψεις ενός μη ειδικού (ή απλώς το παραλήρημα αγωνιούντος και σε οικονομική απόγνωση πολίτη). Το ίδιο, φυσικά, ισχύει και για τις μεμονωμένες απόψεις των ειδικών (με τις οποίες βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από τα ΜΜΕ, υφιστάμενοι πλήρη σύγχιση). Εδώ χρειάζεται ομαδική και υπεύθυνη εργασία. Διαθέτουμε εντός και εκτός Ελλάδος άριστο επιστημονικό δυναμικό, των οικονομολόγων συμπεριλαμβανομένων. Ας τους προταθεί να εργασθούν ομαδικά και συστηματικά για όσο διάστημα διαρκεί η κρίση και να καταλήγουν σε «θέσεις ομοφωνίας».
Προτείνεται, λοιπόν, η ίδρυση Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικού Σχεδιασμού (Δ.Ε.Ο.Σ) απαρτιζόμενη από 50 – 100 τακτικά μέλη (διαπρεπείς οικονομολόγους και επιστήμονες συναφών κλάδων), τα οποία θα επιλεγούν με κάποια διακομματικώς συναινετική διαδικασία με συμμετοχή και του Οικονομικού Επιμελητηρίου. Θα πρέπει:
1. Να εργάζονται ομαδικά επί καθημερινής βάσεως επί τριετία τουλάχιστον.
2. Να συνεργάζονται με κρατικούς υπαλλήλους, πολιτικούς, εκπροσώπους φορέων και της «τρόϊκας», ξένους εμπειρογνώμονες, κλπ. Σε συνεργασία με αυτούς να θέτουν τα ερωτήματα, στα οποία να απαντούν με θέσεις ομοφωνίας, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος.
3. Να οργανώνουν αποστολές κλιμακίων στο εξωτερικό όταν χρειάζεται να μαθαίνουν πώς λύνονται αλλού προβλήματα ανάλογα με τα δικά μας. Η σοφή, ψύχραιμη και αμερόληπτη χρησιμοποίηση της επιστημονικής γνώσης, εμπειρίας και ικανότητας είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε και ένα από τα τελευταία κεφάλαια που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Μια ΔΕΟΣ είναι η δέουσα λύση…
Αντί επιλόγου: Στο προαναφερθέν μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν ο Κύρος Σμιθ και η παρέα του σώθηκαν γιατί βρήκαν στη μέση του πουθενά ένα εύφορο νησί, τους βοηθούσε κρυφά ο πλοίαρχος Νέμος και τελικά, όλως κατά τύχη, τους περισυνέλεξε ο πλοίαρχος Γκραντ και ο χορηγός – λόρδος Γκλέναρβαν. Εμάς ποιος θα μας σώσει;