Με αμάξι κολλημένο στη λάσπη μοιάζει η κυβέρνηση, με τα χρονοδιαγράμματα να αλλάζουν καθημερινά και η μία παράταση να δίνει τη θέση της στην άλλη, σε ό,τι αφορά το μεγαλεπήβολο σχέδιο της τελικής εκπόνησης του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Προγράμματος. Ένα πρόγραμμα, στο οποίο τόσο επένδυσε επικοινωνιακά ο Παπανδρέου, χωρίς το αναμενόμενο αντίκρισμα.
Η εικόνα που δίνει τους τελευταίους δύο μήνες η κυβέρνηση είναι κάτι παραπάνω από απογοητευτική, αφού εκτός από τις δυσκολίες της κατάστασης που έχουν προκαλέσει πολλά ερωτήματα για τη μακροημέρευσή της, τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου δεν νιώθουν καθόλου σίγουρα για τη θέση τους τις επόμενες εβδομάδες.
Όπως παρατήρησε και η Άννα Διαμαντοπούλου στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο, η κυβέρνηση δείχνει μια.............
μεταρρυθμιστική κόπωση, ενώ δημόσια αποδέχτηκε την κούραση των υπουργών και ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ο οποίος όμως την απέδωσε σε αντανάκλαση της κουρασμένης κοινωνίας.Ο μόνος που μπορεί να μη δείχνει κουρασμένος, αλλά δεν έχει βρει ακόμα τρόπο να το δείξει, είναι ο πρωθυπουργός, ο οποίος συνεχίζει τις διμερείς επαφές του με υπουργούς προκειμένου να «ξεκολλήσει» την κυβέρνηση.
Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό, σε προχτεσινή σύσκεψη της επικοινωνιακής ομάδας (Γερουλάνος, Βάρτζελη, Πεταλωτής και λοιποί συγγενείς) ζήτησε από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να διαψεύσει με ένταση και για μια ακόμη φορά οποιαδήποτε αναφορά σε εκλογές και ανασχηματισμό.
Κι αυτό γιατί συνεργάτες του πρωθυπουργού επισημαίνουν ότι όλη αυτή η φιλολογία προκαλεί το «κόλλημα» της κυβέρνησης, αφού υπουργοί, στελέχη και δημόσια διοίκηση έχουν στο μυαλό τους την επόμενη μέρα.
Παρά τις διαψεύσεις όμως, τα σενάρια για αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα επιμένουν και μάλιστα πολλοί τις τοποθετούν αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής στα τέλη Ιουνίου, οπότε αναμένεται να δοθεί η παράταση αποπληρωμής του δανείου των 110 δισ. ευρώ και η μείωση του επιτοκίου. Με βάση αυτή την απόφαση, η αλλαγή στο κυβερνητικό σχήμα μπορεί κατά τους κυβερνητικούς, που καθημερινά μαδάνε τη μαργαρίτα του ανασχηματισμού, να αποτελέσει την αφορμή για μια επανεκκίνηση της κυβέρνησης.
Επανεκκίνηση με Βενιζέλο;
Πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ όμως επισημαίνουν ότι μπορεί να υπάρξει αιφνιδιαστικός ανασχηματισμός αν οι ανακοινώσεις του Αντώνη Σαμαρά στο Ζάππειο κριθούν ικανοποιητικές και αυτό αποτυπωθεί στις δημοσκοπήσεις. Άλλωστε το ΠΑΣΟΚ στην παρούσα φάση βρίσκεται οριακά μπροστά από τη Ν.Δ. και πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι, αν αλλάξει η σειρά και προπορευτεί έστω και οριακά η Ν.Δ., είναι δύσκολο να ανατραπεί η εικόνα μιας κυβέρνησης υπό κατάρρευση.
Βασικός παράγοντας του ανασχηματισμού εξακολουθεί να είναι ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος από δυνατό χαρτί της κυβέρνησης έχει καταστεί εδώ και μήνες ο πιο αδύναμος κρίκος. Δεν είναι μόνο οι αστοχίες του στα έσοδα και την οικονομική διαχείριση που έχουν προκαλέσει τόσα προβλήματα στην εικόνα της κυβέρνηση, αλλά και η πλήρης έλλειψη εμπιστοσύνης που δείχνουν οι υπουργοί στις εκτιμήσεις και τις προβλέψεις του.
Ο ίδιος επιχειρεί να περάσει στην αντεπίθεση δηλώνοντας ότι δεν προτίθεται να παραιτηθεί (υλοποιώντας έτσι την περσινή του δήλωση, όταν είχε σπεύσει να «ορκιστεί» πως, αν αναγκαστεί να πάρει κι άλλα μέτρα, θα φύγει από την κυβέρνηση). Και επιχειρεί να το αιτιολογήσει με την υπογράμμιση πως το νέο πακέτο δεν έχει οριζόντια μέτρα, αλλά στοχευμένες προσεγγίσεις μείωσης των δαπανών.
Η πρόσφατη δήλωσή του ότι τα επόμενα δύο χρόνια το Δημόσιο θα καταφέρει να συγκεντρώσει 11 δισ. από τη φοροδιαφυγή, προκάλεσε θυμηδία στα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου που αμφισβητούν έντονα τη δυνατότητά του να υλοποιήσει την υπερβολική αυτή εκτίμηση, με δεδομένο ότι τον περασμένο χρόνο από τον στόχο των δισ. κατόρθωσε να συγκεντρώσει μόλις 30 εκατομμύρια ευρώ.
Έτσι τα σενάρια δίνουν και παίρνουν ότι στο πολύ κοντινό μέλλον ο Γ. Παπακωνσταντίνου θα φύγει από την πλατεία Συντάγματος, αλλά όχι από την κυβέρνηση, αφού θα του ανατεθεί υψηλός υπουργικός θώκος που θα τον διασφαλίζει πολιτικά το επόμενο διάστημα. Αυτοί που σεναριολογούν, επιμένουν ότι το πιθανότερο είναι να γίνει «τράμπα» μεταξύ Βενιζέλου και Παπακωνσταντίνου, με τον νυν υπουργό Άμυνας να επιχειρεί κυβερνητική επανεκκίνηση στον οικονομικό τομέα. Ωστόσο η εμπλοκή του πρώην εισαγγελέα Γ. Διώτη, που ανέλαβε επικεφαλής του ΣΔΟΕ, περιέπλεξε τα πράγματα καθώς είναι πολύ στενός προσωπικός φίλος και πρώην συνεργάτης του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Με δεδομένο ότι ο νυν υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης ουδέποτε έκρυψε τη φιλοδοξία του να αναλάβει το τιμόνι της οικονομίας, πολλοί είναι αυτοί που έσπευσαν να συνδέσουν τις δύο κινήσεις. Κυβερνητικοί παράγοντες όμως επιμένουν ότι μπορεί ο Διώτης να είναι πρόταση του Χρυσοχοΐδη, αλλά δεν έγινε επειδή ρίχτηκε ο Παπακωνσταντίνου, ο οποίος συμφώνησε με χαρά, όπως επιμένουν οι πληροφορίες. Απλώς ο υπουργός Οικονομικών δεν είχε κάποιο άλλο στέλεχος κατά νου που θα είχε την εμπειρία, τις γνώσεις και τις δυνατότητες να φέρει άμεσα αποτελέσματα στη Δίωξη του Οικονομικού Εγκλήματος.
Ο Γ. Διώτης, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, εκτός του εντυπωσιακού βιογραφικού του, έχει και επικοινωνιακές αρετές που αποδείχτηκαν στην υπόθεση της 17ης Νοέμβρη αλλά και επαφές με τον δημοσιογραφικό κόσμο και μπορεί λοιπόν να «σπρώξει» επικοινωνιακά τη δουλειά που κάνει ο ΣΔΟΕ. Αυτό το χρειάζεται όσο τίποτα η κυβέρνηση σε μια κρίσιμη στιγμή, που επιχειρεί να πείσει την κοινωνία ότι δίνει μάχη για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Για να ξαναγυρίσουμε όμως στον ανασχηματισμό, πολλοί άνθρωποι κοντά στον πρωθυπουργό επισημαίνουν ότι ο Παπανδρέου έχει αρχίσει να μελετά το ενδεχόμενο μιας ριζικής ανατροπής του κυβερνητικού μοντέλου με τη δημιουργία ενός πιο κλειστού σχήματος, με 10 σχεδόν υπερυπουργούς, οι οποίοι θα υποβοηθούνται από έναν αναπληρωτή υπουργό ή έναν υφυπουργό, ένα κυβερνητικό σχήμα δηλαδή 25 το πολύ πολιτικών στελεχών που θα λειτουργεί πιο συντονισμένα και χωρίς τριβές.
Αυτό όμως θα σημάνει μια πολύ μεγάλη αναστάτωση, και πολλά στελέχη εκτιμούν ότι, όσο κι αν φλερτάρει με την ιδέα, δεν πρόκειται να την υλοποιήσει γιατί η κρίση δεν περιμένει και μια ενδεχόμενη καθοριστική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς τριγμούς στην υλοποίηση του προγράμματος.
Με δεμένα χέρια
Γι’ αυτό και είναι κοινή πεποίθηση όλων ότι ο Γιώργος Παπανδρέου είναι ουσιαστικά «όμηρος» της κυβέρνησής του, αφού η κρίση είναι πρωτόγνωρη, τα πράγματα στη χώρα κρέμονται από μια κλωστή και ο όποιος κλυδωνισμός μπορεί να αποβεί μοιραίος. «Δεν είναι η ώρα για ανασχηματισμούς, μπορεί να υπάρχει πρόβλημα με αρκετές επιλογές υπουργών, αλλά στην παρούσα φάση αυτό που προέχει είναι να προχωρήσει η κυβέρνηση».
Ο πρωθυπουργός γνωρίζει πολύ καλά, όπως λένε συνεργάτες του, ότι δεν έχει πολλά περιθώρια κινήσεων στην παρούσα φάση ούτε μπορεί να ρισκάρει ένα νέο μπάχαλο παλινωδιών που θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τη διεθνή εικόνα της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό σε κάθε σύσκεψη ή Υπουργικό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός δεν παραλείπει να «εμψυχώνει» και να καθησυχάζει τα στελέχη του λέγοντάς τους να κοιτάξουν τη δουλειά τους και τίποτα άλλο.
Τώρα πόσο αυτοί κοιτάζουν τη δουλειά τους, όταν η ανάλυση και η εκπόνηση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος σπρώχνεται όλο και πιο… βαθιά στον χρόνο, είναι ένα ερώτημα…
Ένα θέμα που ακόμα προκαλεί πολλές συζητήσεις και φαίνεται να έχει σκαλώσει στα κυβερνητικά γρανάζια, είναι το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ. Παρ’ ότι πολλοί υπουργοί αλλά και βουλευτές δείχνουν να διαφωνούν πλήρως με την προοπτική αυτή, ο πρωθυπουργός φέρεται να μη συζητά καν το θέμα, εκφράζοντας την άποψη ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί και δεν πρόκειται να κάνει πίσω και σε πρώτη φάση θα προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση ενός ποσοστού 17% κατεβάζοντας το ποσοστό ιδιοκτησίας στο 34%, με στόχο, όπως ομολόγησε προχτές ο Γ. Παπακωνσταντίνου, μέσα στην επόμενη διετία να κατέβει το ποσοστό του Δημοσίου στο 14%.
Το θέμα αυτό αναμένεται να διχάσει, και κάποιοι στην κυβέρνηση επιμένουν να κρατάνε επιφυλάξεις για την τελική διευθέτησή του, ενώ άλλοι εκτιμούν ότι ο πρωθυπουργός είναι αποφασισμένος να επιβάλει την άποψη της ιδιωτικοποίησης, με όποιο κόστος. Ακόμα κι αν χρειαστεί να υπάρξει διαγραφή βουλευτή, επισημαίνει συνεργάτης του πρωθυπουργού (εννοώντας τον Αλέξανδρο Αθανασιάδη, που έχει δηλώσει ευθέως ότι θα το καταψηφίσει), αν και, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, στο τέλος της μέρας όλοι θα πειστούν για την αναγκαιότητα της κίνησης αυτής.
Πάντως, για το θέμα που έθεσε ο Μίμης Ανδρουλάκης, το Μέγαρο Μαξίμου δεν κάνει κανένα σχόλιο, αφού σε άλλη πολιτική φάση είναι σίγουρο ότι, αν βουλευτής του ΠΑΣΟΚ είχε εκστομίσει τόσες βολές εναντίον του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, θα είχε διαγραφεί. Απ’ ό,τι φαίνεται, ο Γ. Παπανδρέου έχει αποφασίσει να μην πάρει πειθαρχικά μέτρα εναντίον βουλευτών για τη διατύπωση απόψεων, αν δεν ξεπερνούν τα όρια της πολιτικής ευπρέπειας, και να λαμβάνονται μόνο όταν καταψηφίζουν κρίσιμα νομοσχέδια στη Βουλή. Γι’ αυτό και επισημαίνεται ότι η ενδεχόμενη καταψήφιση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος είναι μείζων κίνηση αμφισβήτησης της κυβέρνησης και θα υπάρξουν πειθαρχικά μέτρα. Αυτό που αποτελεί όμως ερώτημα είναι αν κάποιοι βουλευτές έχουν αποφασίσει να δώσουν λύση στο υπαρξιακό τους αδιέξοδο μέσα από την έξοδο από το κυβερνών κόμμα. Κι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εκλογές.