Τούτες τις μέρες, φίλε αναγνώστη, ξαναδιάβασε τον Δεκάλογο του Γύφτου του Κωστή Παλαμά. Όχι μοιρολατρικά, αλλά δημιουργικά. Όταν έπρεπε να εσωτερικεύσεις το μήνυμά του και να δημιουργήσεις μια νέα πολιτεία, εσύ αγνόησες τον ποιητή, τον ειρωνεύτηκες αυτάρεσκα, ή νόμισες ότι ο λόγος του είναι καλλιτεχνική άσκηση ή υπερβατικό ανάγνωσμα. Και όμως ο λόγος αυτός είναι η αγωνία ενός ανθρώπου να σε ενεργοποιήσει, ώστε να μην επιτρέψεις το ιστορικό βίωμα να μετατραπεί σε φάρσα. Στο λέω εγώ που καμία σχέση δεν έχω με την λογοτεχνία. Έχω όμως με την πολιτική που φωλιάζει μέσα στο κείμενο για να παράγει μήνυμα, κρίση και κριτική. Ο Δεκάλογος του Γύφτου είναι η ιστορία που μονολογεί για τα μελλούμενα, υποδηλώνοντας την ανάγκη της δικής σου παρέμβασης. Η πολιτεία της μεταπολίτευσης είναι ήδη νεκρή και αναζητεί μια άλλη γέννα για να υπάρξει κοινωνικό όραμα και ελπίδα για την χώρα και τον Ελληνισμό.
Μόνον που αυτό δεν θα πρέπει να αφήσουμε να γίνει μέσα από την μεγάλη καταστροφή. Ο ποιητής την προφητεύει, όχι για να επιβεβαιωθεί ή για να την εξορκίσει, αλλά για να παρακινήσει τη νέα γενιά να πάρει την τύχη στα χέρια της.
Δεν ταιριάζει η μοιρολατρία στους νέους ανθρώπους. Η μοιρολατρία και η παθητικοποίηση φέρνουν πιο κοντά τα γηρατειά. Δες γύρω σου και θα καταλάβεις τι εννοώ. Δες πόσο γερασμένη φαίνεται η ελληνική κοινωνία, παρά την επίδειξη και την δήθεν ευημερία που πωλούν κάμποσοι για να ......αγοράσουν την προσοχή σου, ή να πουλήσουν την πραμάτεια τους ή και τα δύο μαζί σε ακολουθία!
Η νέα γενιά δεν θα πρέπει να επιτρέψει ή χώρα να παρασυρθεί σε μια ευρύτερη καταστροφή πέραν αυτής που πλέον ελάχιστα θα μπορούσε να κάνει για να αποτρέψει. Το ζήτημα σήμερα είναι να καταστήσουμε σαφές στο καθεστώς και την κυβέρνηση του ότι δεν είμαστε αυτοί που ξέρανε. Ότι η κοινωνία μέσα από τον αγώνα της και μέσα από την συνειδητοποίηση της κρίσης ωριμάζει ταχύτατα και δεν θα επιτρέψει η οικονομική κρίση που προκάλεσε το καθεστώς και η κοινωνική που ακολούθησε ως προϊόν της στρατηγικής του, να συνδυαστεί με μια θερμή διένεξη στο Αιγαίο. Τουλάχιστον θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ο ελληνικός λαός είναι πλέον «πονηρεμένος» και, δικαιολογημένα, τρομερά καχύποπτος. Πλέον η κρίση θα κυβερνά το συναίσθημα και δεν θα αφεθούμε έρμαια της προπαγάνδας και των κυβερνητικών τελεσιγράφων προς την κοινωνία, που εμφανίζονται ως ρεαλιστικά διλήμματα.
Ας καταστήσουμε σαφές στην ηγεσία ότι ο «γύφτος λαός» δεν αποτελείται από έναν εσμό ηλιθίων. Ηλίθια είναι η μαζική δομή που κατασκευάζει το καθεστώς με την μορφή της κοινής γνώμης, αλλά τούτο δεν ισοδυναμεί με τον λαό. Αν για μια στιγμή ως λαό θεωρήσεις κάτι περισσότερο από το εκλογικό σώμα, τότε θα ανακαλύψεις έναν τεράστιο πλούτο, μια δημιουργική σοφία που πνίγεται και ακινητοποιείται μέσα στην χυδαιότητα των σχέσεων που έμμεσα ή άμεσα επιβάλλει το καθεστώς ή επιφέρει η κοινωνικοποιητική του λειτουργία. Αυτός ο λαός δεν θα πρέπει το επόμενο διάστημα να εγκλωβιστεί σε τετελεσμένα στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως την «έπαθε» με την οικονομία και την σχέση μας με την ΕΕ. Είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο ότι κάτι σκαρώνεται στο Αιγαίο και πιθανότατα όχι αποκλειστικά σε αυτό. Υπάρχουν δείγματα ότι οδηγούμαστε σε νέα κρίση στην περιοχή ώστε να διαμορφωθούν συνθήκες συνολικής αναθεώρησης του καθεστώτος στην περιοχή, οι οποίες ασφαλώς θα συνδεθούν με τα νέα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα στην χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό εύλογα, φαντάζομαι, αρθρώνονται τα παρακάτω ερωτήματα:
Άραγε τι είδους ιδιαίτερες συνεννοήσεις έκαναν στο Ερζερούμ, Παπανδρέου και Ερντογκάν; Γιατί απολύτως τεχνητά μετά τις μυστικές συνομιλίες των δύο ηγετών αναπτύσσεται ένα παιδαριώδες κλίμα έντασης μεταξύ των δύο χωρών; Πού επιδιώκουν να το πάνε φορτίζοντας το κλίμα με φαινομενικά ανούσιες δηλώσεις, αποφεύγοντας παράλληλα να θέσουν τα κρίσιμα ζητήματα που αποτελούν αντικείμενο της Ελληνοτουρκικής διένεξης; Γιατί η Ελλάδα και η Τουρκία δεν αναφέρονται ρητά στους στόχους τους για την περιοχή;
Αν θεωρήσει κανείς τυχαία ή αυθόρμητη την δήλωση Παπούλια κατά την υποδοχή του ομολόγου του από την Αρμενία ότι: «κατακρεουργηθήκαμε από τον ίδιο βάρβαρο», τότε μάλλον δεν γνωρίζει από πολιτική, ούτε διπλωματία.
Μετά από αυτό ακολούθησε η αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών: «Οι παρατηρήσεις του Έλληνα Προέδρου που στόχευαν την Τουρκία, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στην Αθήνα του Αρμενίου προέδρου, διαστρέφουν ιστορικά γεγονότα, δεν ανταποκρίνονται στην κοινή λογική και δεν αρμόζουν στο σεβαστό θεσμό από τον οποίον εκστομίσθηκαν».
Το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών όμως επανέρχεται στο ζήτημα, δίχως να υπάρχει διπλωματικά κάποια επιτακτική ανάγκη, δηλώνοντας: «Η ιστορία δεν ξαναγράφεται, δεν παραγράφεται. Η ιστορία διδάσκει πως μπορούμε να χτίσουμε μέλλον ειρήνης, αρκεί να τη σεβαστούμε και να εργασθούμε με συνέπεια για αυτό το σκοπό. Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα στην προσπάθεια βελτίωσης των διμερών τους σχέσεων. Όμως τα πιο μεγάλα και τα πιο δύσκολα βρίσκονται μπροστά μας.»
Άρα ο κ. Παπούλιας σκοπίμως είπε τα περί «κατακρεουργήματος» και «βαρβάρων», για να διαμορφώσει τεχνητό κλίμα έντασης. Διασκεδάζοντας μάλιστα τις εντυπώσεις ότι ο κ. Παπανδρέου αντί να αναπτύξει μια σύγχρονη στρατηγική για το Αιγαίο, σύρεται πίσω από την διαρκώς διευρυνόμενη τουρκική ατζέντα διεκδικήσεων στην περιοχή, την οποία άλλωστε έχει αποδεχθεί σε μεγάλο βαθμό ως πεδίο διαπραγμάτευσης, μέσω εκείνης της περίφημης απαντητικής επιστολής που έστειλε στον κ. Ερντογκάν και η οποία ποτέ δεν δόθηκε αυτούσια στην δημοσιότητα.
Είναι βέβαιο ότι ο κ. Παπούλιας είπε αυτά που είπε ακολουθώντας κάποιο σχέδιο μετά την συνάντησή του με τον πρωθυπουργό. Αν επιθυμούσε να μιλήσει σε αυτόν τον τόνο με τον Αρμένιο ομόλογό του, θα το έκανε στην κατ’ ιδίαν συνομιλία τους. Το έκανε, λοιπόν, για να προκαλέσει αντιδράσεις στο εσωτερικό της Ελλάδας και στην Τουρκία, οι οποίες αποσκοπούν στο να εμβαπτίσουν την ατζέντα της λανθάνουσας διένεξης με τους γείτονες στην ιστορική μνήμη. Αυτό καταλήγει στην δημιουργία μιας ατμόσφαιρας στις δύο πλευρές του Αιγαίου, που είναι προδήλως αντίθετη με αυτήν που μέχρι σήμερα επεδίωξε να διαμορφωθεί ο κ. Παπανδρέου.
Άρα πίσω από τον λόγο του Προέδρου και την τοποθέτηση του ελληνικού ΥΠΕΞ περί ιστορίας που δεν ξαναγράφεται και δεν παραγράφεται, θα πρέπει να αναζητήσουμε τα διπλωματικά κίνητρα. Γιατί επιχειρούν να τοποθετήσουν τις σημερινές ελληνοτουρκικές σχέσεις στο πλαίσιο ιστορικών αναπαραστάσεων «κατακρεουργημάτων» και «βαρβαρότητας»; Άραγε δεν γνωρίζουν ότι διαμορφώνεται ένα απολύτως αρνητικό κλίμα στις διαπραγματεύσεις; Τι συμβαίνει εδώ; Τρομάζουν με την φορά που έχουν πάρει τα πράγματα μέσω των στενών σχέσεων Παπανδρέου-Ερντογκάν και θέλουν να υπονομεύσουν τον διάλογο που οι ίδιοι έβαλαν σε νέες βάσεις; Ασκούνται απλώς στον λαϊκισμό κοιτώντας το εσωτερικό της Ελλάδας και αδιαφορώντας για τις συνέπειες που προκαλεί αυτή η «ελευθεροστομία» της πολιτειακής ηγεσίας της χώρας, ή απλώς ετοιμάζουν κλίμα για μια ελεγχόμενη σύγκρουση;
Τα ερωτήματα αυτά νομίζω ότι είναι απολύτως εύλογα, ενώ συνειδητά δεν αποσκοπούν στο να σκαλίσουν το ζήτημα σε βάθος. Ας προσέξει η κυβέρνηση τι παιχνίδια ενδεχομένως παίζει με την τουρκική ηγεσία, καθώς ο ελληνικός λαός είναι πλέον αρκετά ώριμος για να αντιλαμβάνεται τις σκοπιμότητες πίσω από τον δήθεν αυθορμητισμό των κυβερνώντων. Προσπαθήστε να μην εμπλέξετε την χώρα σε μία νέα περιπέτεια για να ξεγλιστρήσετε από το δράμα της πτώχευσης που προκαλέσατε, προκαλώντας ένα μεγαλύτερο και πιο σύνθετο.
Τα παιχνιδάκια προστριβής μέσω της ρητορείας πολιτικών και ηγεσίας και από τις δύο πλευρές, θα πρέπει να σταματήσουν αμέσως. Μην «πουλάτε» με επικίνδυνο, μάλιστα τρόπο, πατριωτισμό για να καλύψετε πράξεις και παραλήψεις που έχουν αλλοιώσει το εθνικό συμφέρον στην περιοχή. Ο γύφτος λαός» φαίνεται διατεθειμένος να επιτρέψει πολλά εις βάρος του, αλλά όχι την εξέλιξη ενός θεάτρου που θα μπορούσε να ζημιώσει κρίσιμες για την κοινωνική του οντότητα, αναπαραστάσεις της εθνικής του ταυτότητας. Μη μιλάτε εξ ονόματος της ιστορίας, εάν δεν έχετε σκοπό, διάθεση ή ικανότητα να ασκήσετε ισχύ. Σ’ αυτήν την περίπτωση η ιστορία εκδικείται γιατί της δίνετε μία διάσταση φάρσας. Ο ποιητής έγραψε για να απομυθοποιήσει την φάρσα. Και αυτό δεν γίνεται με την μυθοποίηση της ιστορίας στο επίπεδο μίας σύγχρονης διένεξης. Όταν η ιστορία έρχεται στο προσκήνιο, η διπλωματία κινείται στο παρασκήνιο. Τι σκαρώνετε, λοιπόν, στο Αιγαίο;