Με την ευκαιρία της Εργατικής Πρωτομαγιάς καλό θα ήταν να γνώριζε καθένας απο εμάς την συμβαίνει στον κόσμο και την Ελλάδα με τα εργατικά ατυχήματα.Κάθε 15 δευτερόλεπτα ένας εργαζόμενος χάνει τη ζωή του εξαιτίας ενός εργατικού ατυχήματος ή μιας επαγγελματικής ασθένειας.
Κάθε 15 δευτερόλεπτα σημειώνονται 160 εργατικά ατυχήματα. Στην Ελλάδα, κατά την περίοδο 2000-2006, σημειώθηκαν 1000 εργατικοί θάνατοι. διαβάστε τη συνέντευξη του καθηγητή της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Βασίλη Μακρόπουλου.
Παρότι αναγνωρίζεται διεθνώς ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, η υγεία στην εργασία - ακόμη και σήμερα - δεν αποτελεί δεδομένο. Πολλοί συνδέουν, μάλιστα, τη Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία με την οικονομική κρίση, η οποία εκτιμάται ότι μέσα από τη μείωση του κόστους, τις οργανωτικές αλλαγές, τις απολύσεις και τον αυξημένο φόρτο εργασίας, μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των ασθενειών, των ατυχημάτων και κατ’ επέκταση των θανάτων στο χώρο εργασίας.
Οι επιστήμονες που μελετούν αντίστοιχα ζητήματα αναγνωρίζουν τα τελευταία χρόνια μία εδραιωμένη κατάσταση στον εργασιακό χώρο, η ........
οποία λειτουργεί σε βάρος των μέσων συνθηκών εργασίας. Ανάμεσα σε άλλα, το σκηνικό συνθέτουν: επισφαλείς συμβάσεις εργασίας, αύξηση της εργασίας από το σπίτι, αλλαγές στις συμφωνίες περιόδου και χρόνου απασχόλησης, υψηλότερο ποσοστό ηλικιωμένων εργαζομένων και γυναικών, μεγαλύτερη μερίδα του ενεργού πληθυσμού των αναπτυσσόμενων χωρών απασχολούμενη στην άτυπη οικονομία, αύξηση των μετακινήσεων του εργατικού δυναμικού και της οικονομικής μετανάστευσης αλλά και μειωμένος δείκτης συνδικαλισμού.
Συχνό βίωμα της πλειοψηφίας των σημερινών εργαζομένων αποτελεί το στρες. Από τη μία πλευρά βρίσκεται η ανεργία. Από την άλλη εντοπίζονται οι έντονες απαιτήσεις κατά την εργασία, η πίεση που ασκείται στον εργαζόμενο προκειμένου να ανταπεξέρχεται σε νέα καθήκοντα, η ανασφάλεια υπό το φόβο της απόλυσης, το άτακτο ωράριο και οι υπερωρίες. Την ίδια ώρα, τομείς όπως το μέταλλο, οι κατασκευές και η γεωργία αναδεικνύονται πολλές φορές σε επικίνδυνα επαγγέλματα για τους εργαζόμενους.
Καθώς συνήθως πεθαίνει ένας εργαζόμενος κάθε φορά και σε διάφορα σημεία του κόσμου, η θνησιμότητα στους χώρους εργασίας δεν προβάλλεται ιδιαίτερα από τα ΜΜΕ. Βάσει των στατιστικών, μέχρι το τέλος της ημέρας, περίπου 5.500 άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας ενός ατυχήματος ή μιας ασθένειας που οφείλεται στην εργασία τους. Το ΕΛΙΝΥΑΕ καλεί κάθε πολίτη να φανταστεί τους τίτλους των ειδήσεων, εάν 5.500 άνθρωποι σκοτώνονταν κάθε μέρα – για παράδειγμα - σε αεροπορικά δυστυχήματα.
Η οικονομική κρίση απειλεί τις εργασιακές συνθήκες
Σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, «η παγκόσμια κρίση είναι πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση των κρουσμάτων εξαιτίας ψυχοκοινωνικών παραγόντων στην εργασία». «Το επαγγελματικό στρες και η κούραση μπορούν με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε ατυχήματα και ασθένειες, μείωση της απόδοσης και να επηρεάσουν τις εργασιακές σχέσεις», επισημαίνει, θέτοντας παράλληλα το ερώτημα: «Γιατί όταν πρόκειται να μειωθούν οι δαπάνες το πρώτο που σκέπτονται είναι να μειώσουν αυτές για την υγεία και την ασφάλεια;».
Προτάσσοντας το σύνθημα: «Υγεία και ζωή στην εργασία: βασικό ανθρώπινο δικαίωμα», η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, διαμηνύει ότι η σημερινή διεθνής οικονομική κρίση «για κανένα λόγο δεν θα πρέπει να θέσει υπό αμφισβήτηση τις πολιτικές για την πρόληψη αλλά και τις δαπάνες που απορρέουν από την εφαρμογή τους σε εθνικό αλλά και επιχειρησιακό επίπεδο».
Στατιστικές για την ασφάλεια στην εργασία
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (ιδρύθηκε το 1996, με έδρα το Μπιλμπάο στην Ισπανία), κάθε τρισήμισι λεπτά ένας άνθρωπος πεθαίνει στην ΕΕ από σχετιζόμενες με την εργασία αιτίες. Αυτό ισοδυναμεί με περισσότερους από 150.000 θανάτους ετησίως που οφείλονται είτε σε εργατικά ατυχήματα (8.900) είτε σε επαγγελματικές ασθένειες (142.000). Έως και το ένα τρίτο αυτών των 150.000 θανάτων κάθε χρόνο αποδίδεται σε επικίνδυνες ουσίες στο χώρο εργασίας, μεταξύ άλλων στον αμίαντο (21.000 θάνατοι).
Κάθε 4,5 δευτερόλεπτα ένας Ευρωπαίος εργαζόμενος πέφτει θύμα εργατικού ατυχήματος και αναγκάζεται να μείνει σπίτι του για τουλάχιστον 3 ημέρες. Οι κατασκευές, η γεωργία, οι μεταφορές και η υγεία είναι οι πλέον εκτεθειμένοι τομείς εργασίας σε ατυχήματα και ασθένειες. Και επειδή το χαμηλό επίπεδο των εργασιακών συνθηκών έχει και τον οικονομικό της αντίκτυπο, σημειώνεται ότι η απώλεια εισοδήματος που συνδέεται με τις απουσίες από την εργασία για λόγους υγείας κοστίζει στους Ευρωπαίους εργαζόμενους περίπου 1 δις ευρώ το χρόνο.
Οι άντρες αναφέρουν πιο πολλά ατυχήματα από τις γυναίκες. Τα ατυχήματα που συμβαίνουν κατά τις νυχτερινές ώρες τείνουν να είναι πιο θανατηφόρα από τα ατυχήματα στις υπόλοιπες ώρες. Οι πληγές και τα επιφανειακά τραύματα είναι τα πιο κοινά είδη τραυματισμών.
Μια «ματιά» σε ευρωπαϊκούς κλάδους εργασίας
Γεωργία: Το ποσοστό θανατηφόρων ατυχημάτων στα 15 παλαιά κράτη μέλη της ΕΕ είναι 12,6 ανά 100.000 εργαζόμενους. Σε ό,τι αφορά τα ατυχήματα που συνεπάγονται περισσότερες από τρεις ημέρες απουσίας, η αναλογία είναι μεγαλύτερη από 6.000 ανά 100.000 εργαζόμενους. Πρόκειται για ορισμένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά σε οποιονδήποτε κλάδο. Στα παλαιά κράτη μέλη, μόλις το 4% του εργαζόμενου πληθυσμού απασχολείται στη γεωργία. Το αντίστοιχο ποσοστό στα νέα κράτη μέλη είναι 13,4%.
Κατασκευές: Περίπου 1.300 εργαζόμενοι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο, αριθμός που αντιστοιχεί σε 13 εργαζόμενους ανά 100.000, ποσοστό υπερδιπλάσιο του μέσου όρου άλλων τομέων.
Εκπαίδευση: Περίπου 15% των εργαζόμενων στον εκπαιδευτικό τομέα στην Ευρώπη, από δάσκαλους και μάγειρες έως διοικητικό προσωπικό, έχουν δεχθεί σωματική ή λεκτική κακοποίηση στον χώρο εργασίας.
Υγεία: Το ποσοστό των ατυχημάτων στον ελληνικό τομέα της υγείας είναι κατά 34% υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Εργασιακές συνθήκες και υγεία
Άγχος: Περισσότεροι από έναν στους τέσσερις εργαζομένους στην ΕΕ υποφέρει από εργασιακό άγχος, το οποίο συνεπάγεται τεράστια επιβάρυνση τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για την οικονομική επίδοση. Το 2005, τουλάχιστον το 20% των εργαζομένων στην ΕΕ πίστευε ότι η υγεία του κινδύνευε εξαιτίας του εργασιακού στρες. Το εργασιακό άγχος μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε εργαζόμενο ασχέτως της θέσης του στην ιεραρχία. Παρατηρείται σε όλους τους κλάδους και σε επιχειρήσεις όλων των μεγεθών.
Αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα αναφερόμενο πρόβλημα υγείας και επηρεάζει ποσοστό 22% των εργαζομένων στην ΕΕ των 27 (για το 2005). Επιπλέον, ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από παθήσεις που σχετίζονται με το άγχος και προκαλούνται ή επιδεινώνονται από την εργασία αναμένεται να αυξηθεί. Ο μεταβαλλόμενος κόσμος της εργασίας θέτει ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις στους εργαζομένους μέσα από την περικοπή προσωπικού και την εξωτερική ανάθεση, τη μεγαλύτερη ανάγκη για ευελιξία από άποψη λειτουργιών και δεξιοτήτων, την αυξανόμενη χρήση συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, την αυξανόμενη εργασιακή ανασφάλεια και την εντατικοποίηση της εργασίας (με αυξημένο φόρτο εργασίας και μεγαλύτερη πίεση) και την κακή ισορροπία μεταξύ εργασιακού και ιδιωτικού βίου.
Καρκίνος στην εργασία: Το 9,6% των παγκόσμιων θανάτων από καρκίνο οφείλεται στην εργασία. Στην ΕΕ, 95.581 θάνατοι από καρκίνο σχετίζονται με τις εργασιακές συνθήκες. Κορυφαίοι παράγοντες που κρύβονται πίσω από τον καρκίνο στην εργασία είναι ο ασβέστης και το παθητικό κάπνισμα
Επικίνδυνες ουσίες: Περίπου το 15% των εργαζομένων στην Ευρώπη αναφέρουν ότι έρχονται σε επαφή με χημικά προϊόντα κατά το ¼ του εργασιακού τους χρόνου και το 19% επισημαίνει ότι αναπνέει σκόνη, καυσαέρια και ρύπους στο χώρο εργασίας τους. Περίπου 74.000 από τους θανάτους που σημειώνονται κάθε χρόνο στην ΕΕ των 27 συνδέονται με την έκθεση των εργαζομένων σε επικίνδυνες ουσίες.
Μυοσκελετικές παθήσεις: Το 60-90% των ανθρώπων αντιμετωπίζει κάποια στιγμή της ζωής τους προβλήματα με το κάτω μέρος της πλάτης. Το ποσοστό των ατόμων που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα υπολογίζεται, για οποιαδήποτε χρονική στιγμή, στο 15-42%. Συνήθως, οι ΜΣΠ προσβάλλουν τη ράχη, τον αυχένα, τους ώμους και τα άνω άκρα, αλλά μπορεί, σπανιότερα, να εκδηλωθούν και στα κάτω άκρα. Τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με αυτές είναι πολλά και ποικίλα: από δυσφορία και μικρούς ή μεγάλους πόνους έως σοβαρότερες ιατρικές παθήσεις οι οποίες απαιτούν απουσία του ατόμου από την εργασία του, ακόμη και ιατρική περίθαλψη. Στις χρόνιες περιπτώσεις, η θεραπεία και η ανάρρωση δεν είναι συχνά ικανοποιητικές - το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μόνιμη αναπηρία και απώλεια της εργασίας.
Θόρυβος: Υπολογίζεται ότι το ένα τρίτο των εργαζομένων της Ευρώπης —περισσότερα από 60 εκατομμύρια άτομα— είναι εκτεθειμένοι σε υψηλή στάθμη θορύβου για διάστημα μεγαλύτερο του ενός τετάρτου του χρόνου εργασίας τους. Αν και ο θόρυβος ως πρόβλημα αφορά πρωτίστως τους βιομηχανικούς κλάδους, όπως η μεταποίηση και οι κατασκευές, μπορεί επίσης να αποτελεί ζήτημα σε πολλά άλλα εργασιακά περιβάλλοντα, από τηλεφωνικά κέντρα έως σχολεία και από χώρους ορχήστρας έως νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Ένας στους πέντε εργαζόμενους στην Ευρώπη αναγκάζεται να υψώνει τον τόνο της φωνής του για να καταφέρει να ακουστεί, τουλάχιστον το μισό χρονικό διάστημα της παραμονής του στο χώρο εργασίας και ποσοστό 7 % υποφέρει από προβλήματα ακοής που σχετίζονται με την εργασία. Η θορυβογενής απώλεια της ακοής είναι η πλέον συνηθισμένη επαγγελματική ασθένεια που αναφέρεται στα κράτη μέλη της ΕΕ. Η οδηγία ορίζει επίσης ως νέα ημερήσια οριακή τιμή έκθεσης τα 87 dB(A).
Μικρομεσαίες επιχειρήσεις: Είναι καταγεγραμμένες 19 εκατομμύρια μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις στην ΕΕ, οι οποίες απασχολούν σχεδόν 75 εκατομμύρια ανθρώπους. Στις επιχειρήσεις αυτές ανάγεται το δυσανάλογο 82% επί του συνόλου των επαγγελματικών τραυματισμών, ενώ τους αναλογεί και το 90% των θανατηφόρων ατυχημάτων.
Νέοι εργαζόμενοι: Οι εργαζόμενοι ηλικίας 18 έως 24 ετών στην Ευρώπη έχουν τουλάχιστον 50% περισσότερες πιθανότητες να τραυματιστούν στον χώρο εργασίας σε σχέση με τους έμπειρους εργαζομένους..
«Καθένας έχει το δικαίωμα στην ζωή, στην εργασία…
σε δίκαιες και ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας…
Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένεια του υγεία και ευημερία…»