Γράφει ο ευθύλογος
5ον Να κατανοήσουμε ότι δεν έχουν όλοι οι μαθητές τις ίδιες πνευματικές δυνατότητες, όπως δεν έχουν και τις ίδιες σωματικές. Κάποιοι μπορούν να μάθουν λιγότερα στον ίδιο χρόνο ή τα ίδια, αλλά σε περισσότερο χρόνο. Ο ρυθμός παροχής γνώσεων δεν μπορεί λοιπόν να είναι κοινός για όλους. Και προφανώς θα υπάρξουν κάποιοι που δεν θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου. Οφείλει η Πολιτεία να τους κατευθύνει ανάλογα.
Το απολυτήριο Γενικού Λυκείου είναι – και οφείλει να είναι - πιστοποιητικό γνώσης αλλά στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται περίπου ως κοινωνικό δικαίωμα.
Είναι η κορυφαία στιγμή της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η στιγμή που μεταφέρει τον έφηβο από το επίπεδο του ανέμελου μαθητή στο επίπεδο του υπεύθυνου πολίτη. Δυστυχώς η στιγμή αυτή ποτέ δεν αντιμετωπίστηκε στην Ελλάδα με την σοβαρότητα που της αξίζει.
Μοιράζοντας απολυτήρια Γενικού Λυκείου σε λειτουργικά αναλφάβητους δεν μειώνουμε τον αναλφαβητισμό. Απλά κοροϊδεύουμε εαυτούς και αλλήλους ενώ ταυτόχρονα δίνουμε την δυνατότητα σε κάποιους οικονομικά εύπορους να «ολοκληρώσουν τις σπουδές» τους αγοράζοντας κι ένα πτυχίο από κάποιο τριτοκοσμικό «Πανεπιστήμιο», κάτι που προφανώς δεν θα συνέβαινε αν το απολυτήριο Γενικού Λυκείου παρέχονταν με περισσότερη φειδώ.
Στο παρελθόν ο νυν πρόεδρος του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Μπαμπινιώτης, είχε γράψει ότι στην Ευρώπη ανά 10.000.000 κατοίκους χορηγούν 30.000 απολυτήρια Γενικού Λυκείου το χρόνο.
Εμείς χορηγούμε περίπου 80.000. Περιορισμός του αριθμού των απολυτηρίων σε ευρωπαϊκά μεγέθη σημαίνει στροφή των υπολοίπων στην τεχνική εκπαίδευση. Αλλά και δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης μετά την αποφοίτηση.
Αυτό όμως σημαίνει ύπαρξη βιομηχανίας και αξιόλογη βιομηχανία δεν έχουμε.
Εκεί εστιάζεται το πρόβλημα και όχι στον τρόπο εισαγωγής των υποψηφίων στο Πανεπιστήμιο.
Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για πρόβλημα της Παιδείας αλλά για πρόβλημα επαγγελματικών εφοδίων και επαγγελματικής αποκατάστασης.
Όσο το βλέπουμε και το αντιμετωπίζουμε ως δήθεν πρόβλημα Παιδείας δεν θα το λύσουμε.
6ον Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι κανένας νέος δεν θυσιάζει τα πιο όμορφα χρόνια του στα θρανία, αν δεν έχει κάποιο στόχο. Και ο στόχος αυτός για τη μεγάλη μερίδα των νέων – και των γονέων τους - δεν είναι η απόκτηση Παιδείας (όσο δυσάρεστα και αν ηχεί αυτή η αλήθεια) αλλά η εξασφάλιση μιας θέσης εργασίας με όσο το δυνατόν καλλίτερες συνθήκες και αποδοχές. Και το φαινόμενο αυτό φαίνεται πως δεν είναι μόνον ελληνικό αλλά παγκόσμιο.
Το συμπέρασμα αγγλικής έρευνας, σύμφωνα με το οποίο, οι Άγγλοι μαθητές βρίσκουν τα κείμενα του Σαίξπηρ βαρετά και πληκτικά, (όπως οι δικοί μας τα κείμενα του Παπαδιαμάντη π.χ.) είναι απόλυτα φυσιολογικό για όσους σκέπτονται φυσιολογικά. [11]
Βέβαια όσοι δεν αγωνίζονται για το μεροκάματο δυσκολεύονται να αντιληφθούν τέτοιες απόψεις. Έχουν την εντύπωση ότι οι νέοι πάνε στο Σχολείο για να αποκτήσουν παιδεία και να διευρύνουν τους ορίζοντές τους σε θέματα κουλτούρας, τέχνης, πολιτισμού κλπ. (αντικείμενα με τα οποία ασχολούνται και οι ίδιοι έστω και επιδερμικά πολλάκις) ξεχνώντας πως η πραγματική Παιδεία αποτελεί ενδιαφέρον και προνόμιο που απευθύνεται κυρίως στους αργόσχολους ευφυείς εύπορους. Και τούτο γιατί η πραγματική Παιδεία απαιτεί τεράστια αποθέματα ελεύθερου χρόνου [12], προϋπόθεση που συνήθως δεν διαθέτουν όσοι αγωνίζονται να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.
Το να παρέχουμε λοιπόν Παιδεία στους νέους - την όποια χλωμή Παιδεία παρέχουμε - χωρίς την βεβαιότητα ότι οι θυσίες και οι κόποι τους θα ανταμειφθούν στην αγορά εργασίας εκλαμβάνεται από τους ίδιους αλλά και τους γονείς τους μάλλον ως ειρωνεία. Υποθέτω ότι κανένας δεν θέλει έναν άνεργο σοφό στο σπίτι του.
Είναι προφανές ότι όσο η βεβαιότητα για εξασφάλιση εργασίας θα υποχωρεί, τόσο περισσότερο οι νέοι θα επιδιώκουν την απόκτηση χρήσιμων τίτλων - έστω και αγορασμένων [13] αλλά και τόσο περισσότερο το Σχολείο θα απαξιώνεται στη συνείδησή τους.
Οι μόνοι που θα ωφεληθούν από μια τέτοια δυσοίωνη προοπτική θα είναι κάποιοι «ειδικοί» που θα ασχολούνται με καλοπληρωμένες «έρευνες» σχετικές με την Παιδεία, και με «μεταρρυθμίσεις».
Αυτοί – πράγματι μέσω της Παιδείας- θα έχουν επιτύχει όχι το ζην, αλλά το ευ ζην. 
Νέοι ορίζοντες ανοίγονται για αρκετούς «ανθρώπους του πνεύματος» και «προαγωγούς» της Παιδείας.
Τελειώνοντας οφείλω να αναφέρω και την αισιόδοξη(;) άποψη σύμφωνα με την οποία τη λύση θα τη δώσει η αγορά. Θα μείνουν δηλαδή τόσοι πτυχιούχοι άνεργοι που το πτυχίο θα χάσει εντελώς την αξία του, οπότε ελάχιστοι θα κατευθύνονται προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έτσι δεν θα χρειάζονται ούτε εξετάσεις ούτε τίποτε. Το πρόβλημα θα λυθεί μόνο του. Θα λειτουργήσουν οι μηχανισμοί αυτοδιόρθωσης της θεάς Αγοράς!
Βέβαια κανένας δεν τόλμησε μέχρι τώρα να προτείνει αυτή τη λύση, πιστεύω όμως ότι αρκετοί «αρμόδιοι» την στριφογυρίζουν στο πίσω μέρος του ταραγμένου τους μυαλού.
Άλλωστε αν τα μυαλά των εκάστοτε αρμοδίων ήταν φυσιολογικά, δεν θα έφτανε ούτε η Παιδεία ούτε η εκπαίδευση στο χάλι που έφτασε.
Και αν είχαν ίχνος ντροπής δεν θα πιπίλιζαν τόσο συχνά την φράση «Η Παιδεία είναι η καλλίτερη επένδυση» όταν είναι ηλίου φαεινότερον ότι επενδύουν στην άγνοια του κοσμάκη για να μπορούν να διαβουκολούν τις «μάζες».
Δυο πράγματα φοβάται το πλέγμα των εξουσιών. Την Παιδεία της μεσαίας τάξης και την οργή της κατώτερης (οικονομικά) τάξης. Την πρώτη την εκμηδένισε. Να δούμε πως θα διαχειριστεί τη δεύτερη.
* * * * * * * * *
[11] Εφημ. Καθημερινή 20/4/01
[12] Ο ιδρυτής της J.P. Morgan είχε πει κάποτε το εξής: «Όποιος στρέφεται εναντίον των αργόσχολων, στρέφεται εναντίον του πολιτισμού». Κατά τη γνώμη μου περιέχει μεγάλη δόση αλήθειας η κυνική αυτή φράση.
[13] Στο παρελθόν η εφημερίδα «το Βήμα» ( 3/1/99 Σελ. 15), είχε μια ενδιαφέρουσα σχετική έρευνα.
Άλλωστε λέγονται τόσα για τα δωράκια σε «καθηγητές» και κυρίως «καθηγήτριες» τριτοκοσμικών «Πανεπιστημίων» που αποκλείεται να είναι όλα ψέματα. Σίγουρα στην Ελλάδα κυκλοφορούν πτυχία που αγοράστηκαν όχι «αντί πινακίου φακής» αλλά αντί «προκλητικών εσωρούχων». Στις προηγούμενες δεκαετίες ήταν προσφιλής η μέθοδος αυτή. Πριν από πολλά χρόνια άκουσα μητέρα νεαρού (τότε) που φοιτούσε σε τέτοιο «Πανεπιστήμιο» να περιγράφει παραστατικότατα πως επέστρεψε από τη χώρα όπου «φοιτούσε» ο γιος της, κυριολεκτικά «ξεβράκωτη». Είχε ήδη μοιράσει όλα τα εσώρουχα – δωράκια στις καθηγήτριες του κανακάρη της, όταν διαπίστωσε ότι είχε ξεχάσει μια καθηγήτρια. Το μόνο βρακί (*) που υπήρχε, ήταν αυτό που φορούσε!
Και προφανώς – μπροστά στην «πρόοδο» του παιδιού - δεν δίστασε …
(*) Η πραγματικότητα είναι τόσο χυδαία που μόνον με τέτοιο λεξιλόγιο αξίζει να περιγραφεί. Οποιαδήποτε προσπάθεια ωραιοποίησης ισοδυναμεί με απόκρυψη της αλήθειας, δηλ. με απάτη.
Υ.Γ. Σήμερα ο εν λόγω κανακάρης – μεσήλιξ πλέον – «λαμπρύνει» με την παρουσία του τον επιστημονικό κόσμο της χώρας μας.
Πρόσφατα έμαθα ότι φιλοδοξεί να αναπτύξει και πολιτική δράση. (Γιατί όχι; Μήπως οι άλλοι είναι καλλίτεροι;)
Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες πτυχιούχοι που προμηθεύτηκαν τα πτυχία τους με τον ίδιο τρόπο. (Και τολμούμε να μιλάμε για αξιοκρατία!!!)
Το χειρότερο είναι ότι όλοι αυτοί οι αναλφάβητοι «επιστήμονες» γίνονται φορείς μιας κουλτούρας σύμφωνα με την οποία τα πάντα αγοράζονται ή εξαγοράζονται. Και προφανώς δεν έχουν ηθικές αναστολές προκειμένου να επιτύχουν το στόχο τους.
Ο στόχος αυτός στην πιο «ταπεινή» εκδοχή του, είναι η κατάληψη μιας υψηλής δημόσιας θέσης ώστε ο κάτοχος του αγορασμένου τίτλου να εξασφαλίσει ως δήθεν εργαζόμενος τα προς το ζην χωρίς να σκάπτει. (Κατά τον μακαρίτη Ροΐδη)
Δυστυχώς ανεχόμαστε και πληρώνουμε χιλιάδες τέτοιους και θα τους πληρώνουμε αδρά και ως «συνταξιούχους επιστήμονες».
Άλλωστε με αυτή την προοπτική αγόρασαν οι άνθρωποι τα πτυχία τους! Η συνταγή ήταν γνωστή από την εποχή του ’60 αλλά τις τελευταίες δεκαετίες πήρε διαστάσεις επιδημίας.
Η πολύπλευρη κρίση (πολιτιστική – κοινωνική – πνευματική - οικονομική) που περνάμε στον τόπο μας έχει και εκεί τις ρίζες της.
Πολλοί αναλφάβητοι με αγορασμένα πτυχία έχουν καταλάβει σημαντικές θέσεις και επηρεάζουν τις τύχες τούτου του δύσμοιρου τόπου.
Ευθύλογος