Γράφει ο Ευθύλογος
Οι συχνές αλλαγές των διδακτικών βιβλίων δεν αποδεικνύουν τίποτε άλλο παρά την ακαταλληλότητά τους.
Συνήθως προβάλλεται ως επιχείρημα των συχνών αλλαγών, η εξέλιξη της Επιστήμης, και η αλλαγή των Παιδαγωγικών αντιλήψεων. Το επιχείρημα είναι αμφίβολης – αν όχι ανύπαρκτης - αξίας γιατί:
1ον. Έχουμε αλλαγές σε βιβλία που δεν έχει σημειωθεί κάμπια εξέλιξη στην αντίστοιχη επιστήμη τα τελευταία 80 τουλάχιστον χρόνια. Π.χ. Γεωμετρία. (Εννοούμε προφανώς εξέλιξη που να μπορεί να γίνει αντικείμενο μελέτης και διδασκαλίας στο Γυμνάσιο –Λύκειο). Το βιβλίο όμως όπως με πληροφορούν άλλαξε 7 ή 8 φορές τα τελευταία 25 χρόνια.
Λογικό είναι να αλλάζει συχνά το βιβλίο π.χ. της Βιολογίας (εξελίσσεται ραγδαία η Επιστήμη), αλλά το βιβλίο της Ιστορίας; ( Ότι έγινε, έγινε στο παρελθόν. Δεν αλλάζει). Θα πρέπει να μαθαίνουμε την Ιστορία κατά τα κέφια των εκάστοτε κρατούντων; Μήπως είχε δίκιο ο μακαρίτης ο Τσιφόρος που έλεγε ότι « Ιστορία είναι ότι έκαναν οι παλιότεροι, όπως το θέλουν οι νεώτεροι»; [7]
2ον. Αν οι παιδαγωγικές αντιλήψεις μεταβάλλονται τόσο συχνά, όσο συχνά αλλάζουν τα βιβλία, είναι περιττό να τις παρακολουθούμε κατά πόδας, αφού σε λίγο θα μεταβληθούν πάλι. Ας προσαρμοζόμαστε κάθε δεύτερη ή κάθε τρίτη μεταβολή. Δεν χάθηκε ο κόσμος. Το πολύ-πολύ να έχουμε λιγότερη σύγχυση. [8]
Είναι περίεργο, αν όχι ανόητο, τη μια χρονιά ένα κεφάλαιο να θεωρείται τόσο σημαντικό ώστε, όχι μόνο να διδάσκεται αλλά και να μπαίνουν θέματα στις Πανελλαδικές [9] εξετάσεις απ’ αυτό - δηλαδή να καθορίζεται η τύχη του υποψηφίου - και την επόμενη χρονιά να θεωρείται τόσο ασήμαντο, ώστε να εξαιρείται και από τη διδακτέα ύλη. Δημιουργείται έτσι η εντύπωση ότι οι εξετάσεις δεν λειτουργούν ως μηχανισμός ελέγχου της απαραίτητης γνώσης αλλά ως μηχανισμός αποκλεισμού των υποψηφίων.
Η πέμπτη αλήθεια έχει άμεση σχέση με τους εκπαιδευτικούς.
Θα ήταν λάθος να ισχυριστεί κάποιος ότι οι εκπαιδευτικοί είναι τέλειοι. Είναι όμως μεγαλύτερο λάθος να φορτώνουμε σ’ έναν κλάδο τη διάψευση των οραμάτων μιας κοινωνίας. Ας μη ξεχνάμε ότι στη δεκαετία του ’80, για το χάλι της Παιδείας ευθύνονταν τα φροντιστήρια και τα ιδιωτικά σχολεία. Ήταν η εποχή που κάποιοι ανερυθρίαστα υπόσχονταν ότι θα κλείσουν τα φροντιστήρια, θα καταργήσουν την ιδιωτική εκπαίδευση, θα, θα,….
Σήμερα ευθύνονται οι εκπαιδευτικοί του δημόσιου Σχολείου. Πάντοτε χρειάζονται αποδιοπομπαίοι τράγοι. Προφανώς αυτοί που χαράζουν τις κατευθύνσεις της Εκπαιδευτικής πολιτικής, οι «σοφοί» που με τις αποφάσεις τους αναστατώνουν μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς, οι μαθητευόμενοι μάγοι που πειραματίζονται στο τομάρι της Παιδείας δεν έχουν καμιά ευθύνη. Για όλα ευθύνονται οι κακοί εκπαιδευτικοί.
Αλλά ακόμη κι’ αν είναι έτσι, η Πολιτεία έχει την δυνατότητα αν θέλει, να εξασφαλίσει άριστους εκπαιδευτικούς. Αρκεί να δώσει εκείνα τα οικονομικά κίνητρα που θα προσελκύσουν τους άριστους υποψήφιους στις εκπαιδευτικές Σχολές. Κατά κανόνα, ο άριστος μαθητής είναι άριστος φοιτητής και άριστος εργαζόμενος, σε όλους τους χώρους. (Δυστυχώς μόνο άριστα αμειβόμενος δεν είναι).
Γιατί η Πολιτεία δεν εφαρμόζει αυτή τη μέθοδο εξασφάλισης αρίστων εκπαιδευτικών;
Ίσως γιατί κάποιοι «αρμόδιοι» ερμηνεύουν το σύνθημα «Δωρεάν Παιδεία» ως «τζάμπα Παιδεία». Οι ανά μαθητή Μ.Α.Δ.(Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης) αλλά και το ποσοστό του Α.Ε.Π. που δαπανά η χώρα μας για την Παιδεία, σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ε.Ε. (και όχι μόνον) καθιστούν αρκετά πιθανή την παραπάνω υποθετική απάντηση.
Άλλωστε οποιαδήποτε άλλη απάντηση είναι περισσότερο δυσάρεστη. Π.χ. μια άλλη απάντηση θα ήταν ότι δεν θεωρούν την Παιδεία οι άνθρωποι της εξουσίας ως την σημαντικότερη επένδυση όπως ψευδώς ισχυρίζονται αλλά ως την πλέον επικίνδυνη για τον εαυτούλη τους και τις νεποτιστικές τους φιλοδοξίες.
Αν ισχύει η αγγλοσαξονική φράση φράση «knowledge is power», είναι λογικό η κάθε εξουσία να θέλει τη δύναμη που απορρέει από τη γνώση για τον εαυτό της. Περιορίζοντας λοιπόν τη γνώση των «μαζών» περιορίζουμε και τη δύναμή τους. Και βέβαια επιτυγχάνουμε πιο εύκολα τη διαβουκόλησή τους.
Η έκτη αλήθεια είναι ότι ελάχιστοι άνθρωποι μαθαίνουν γράμματα για να ικανοποιήσουν το πάθος της γνώσης ή για να διακονίσουν την επιστήμη.
Οι περισσότεροι μαθαίνουν γράμματα γιατί ελπίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσουν μελλοντικά σταθερή εργασία και υψηλότερες αμοιβές με λιγότερη προσπάθεια
Αν όλες οι μορφές εργασίας είχαν συγκρίσιμες αμοιβές, απαιτούσαν την καταβολή ίσης προσπάθειας και είχαν εξασφαλισμένη μονιμότητα, τότε θα βλέπαμε πόσοι θα σπούδαζαν.
Πόσοι νέοι ενδιαφέρονταν να μάθουν γράμματα πριν από 30 χρόνια στην Καστοριά π.χ. όταν ασχολούμενοι με τη γούνα μπορούσαν να κερδίζουν περισσότερα από όσα θα κέρδιζαν ως πτυχιούχοι;
Σε παλιότερη έρευνα είχε διαπιστωθεί το εξής:
Μέχρι το 1965 οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μεγαλύτερο ποσοστό πτυχιούχων νέων από την Ευρώπη. Μετά το 1965 τα πράγματα αντιστράφηκαν και υπερείχε η Ευρώπη.
Δεν άρχισαν ξαφνικά οι νέοι της Ευρώπης να λατρεύουν τη γνώση. Απλά στην Ευρώπη άρχισαν να ελαττώνονται οι ευκαιρίες απασχόλησης και οι νέοι προσπαθούσαν πλέον να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας με περισσότερα προσόντα, ενώ στις ΗΠΑ η ανεργία κυμαίνονταν στο 4 – 5 % που είναι και επιθυμητό όριο στην καπιταλιστική οικονομία.
Η τελευταία αλήθεια, που συνήθως αποσιωπάται επιμελώς είναι ότι δεν έχει
τόση σημασία «σε ποιο Σχολείο πάει το παιδί» όσο «από ποιο σπίτι έρχεται». Παιδιά που δεν έχουν κάποιον στο σπίτι, που να έχει τις κατάλληλες γνώσεις και να ασχολείται μαζί τους αρκετές ώρες, ειδικά τα πρώτα σχολικά χρόνια, πολύ δύσκολα μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σημερινού Σχολείου. (Προφανώς όταν, σε μεγαλύτερες τάξεις η ενδοοικογενειακή βοήθεια δεν αρκεί, το φροντιστήριο αποτελεί φυσική συνέχεια).
Αλλά και γενικότερα η οικογένεια ασκεί τεράστια επίδραση στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Πίσω από παιδιά με ιδιόρρυθμη συμπεριφορά βρίσκονται ιδιόρρυθμοι γονείς, Πίσω από παιδιά με ήθος βρίσκονται γονείς με ήθος κ.λ.π. Κοντολογίς η συμπεριφορά του παιδιού αποτελεί κατά κανόνα προβολή της οικογενειακής συμπεριφοράς.
Τέλος 2ου μέρους
[7] Στο θέμα της Ιστορίας υπάρχει βέβαια το ελαφρυντικό ότι «τα ίδια κάνουν όλοι».
Πράγματι από ότι γνωρίζω, παντού η Ιστορία παραμορφώνεται και διαστρεβλώνεται από μάθημα γνώσης του παρελθόντος (και κατά κάποιον τρόπο πυξίδα του μέλλοντος) σε μηχανισμό προπαγάνδας.
[8] Οι διάφορες «παιδαγωγικές θεωρίες» και οι «διδακτικές» των μαθημάτων είχαν σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν καναδυό «επιστήμες» ακόμη με αντίστοιχους τομείς στα διάφορα Πανεπιστήμια και να αμείβονται ως επιστήμονες κάποιοι ασχολούμενοι με αυτές. Το αν ωφελήθηκε η Παιδεία παραμένει ως ερώτημα.
Πάντως οι αρμόδιοι «επιστήμονες» ωφελήθηκαν σίγουρα.
Άλλωστε η τάση τα τελευταία χρόνια είναι η «ανωτατοποίηση» και η «επιστημονοποίηση» των πάντων. Το ανομολόγητο κίνητρο αυτής της επιδίωξης είναι το συμφέρον.
[9] Ένα από τα απατηλά συνθήματα του ΠΑΣΟΚ το 1981 ήταν:
«Θα καταργήσουμε τις Πανελλήνιες εξετάσεις».
Πράγματι οι Πανελλήνιες έγιναν Πανελλαδικές εξετάσεις, τώρα είναι Απολυτήριες εξετάσεις – ενώ είναι και εισαγωγικές αλλά αυτό αποσιωπάται επιμελώς και ηλιθίως – με αποτέλεσμα να μη ξέρει κανένας τι στο διάβολο εξετάσεις είναι …
Ευθύλογος
Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ