Ο Πρώτος ηλεκτρονικός υπολογιστής , ο Μηχανισμός των Αντικηθύρων

Ενα ανέλπιστο δώρο στους Ολυμπιακούς Αγώνες, που αρχίζουν σε οκτώ μέρες στο Πεκίνο, προσφέρει ύστερα από 2.100 χρόνια ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων. Ελληνες και ξένοι ερευνητές ανακάλυψαν πως ο αρχαίος αυτός αστρονομικός και ημερολογιακός υπολογιστής, που δεν αποκλείεται να αποτελούσε και ένα GPS πλοήγησης των καραβιών, έδειχνε την κίνηση του Ηλιου και της Σελήνης, την πρόγνωση των εκλείψεων και όλα αυτά σε σχέση με δύο ημερολόγια: το Μετονικό (σεληνιακό) και το ελληνοαιγυπτιακό (ηλιακό), αλλά και με τους στεφανίτες πανελλήνιους αγώνες. Βρήκαν προς μεγάλη τους έκπληξη ότι υπάρχει ειδικό καντράν με χαραγμένους επάνω του μεγάλους Αγώνες: Νέμεα, Ισθμια, Ολύμπια (Ολυμπιακοί), Πύθια, δύο μικρότερους (ένας από αυτούς τα Νάια, της Δωδώνης) και κάποιους άγνωστους σήμερα.
Στον πολύπλοκο αυτό Μηχανισμό επιπλέον διάβασαν τα ονόματα 12 συνεχόμενων μηνών του Μετονικού ημερολογίου και διαπίστωσαν πως οι μήνες αυτοί ήταν τοπικοί κάποιων ελληνικών πόλεων της Κορίνθου όπως και αποικιών της στη Σικελία. Οι μήνες αυτοί είναι οι: ΦΟΙΝΙΚΑΙΟΣ, ΚΡΑΝΕΙΟΣ, ΛΑΝΟΤΡΟΠΙΟΣ, ΜΑΧΑΝΕΥΣ, ΔΩΔΕΚΑΤΕΥΣ, ΕΥΚΛΕΙΟΣ, ΑΡΤΕΜΙΣΙΟΣ, ΨΥΔΡΕΥΣ, ΓΑΜΕΙΔΙΟΣ, ΑΓΡΙΑΝΙΟΣ, ΠΑΝΑΜΟΣ, ΑΠΕΛΛΑΙΟΣ.

«Μέχρι σήμερα υποθέτουμε ότι ο Μηχανισμός (100 π.Χ.) προήλθε από την ανατολική Μεσόγειο, τη Ρόδο», λέει ο καθηγητής Αλεξάντερ Τζόουνς (Institute for the Study of the Ancient World, USA), ένας από τους σπουδαίους ερευνητές του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. «Ομως αυτά τα ονόματα μηνών είναι κορινθιακού τύπου και δείχνουν προς την άλλη πλευρά του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ενας πιθανός τόπος προέλευσής του είναι οι Συρακούσες ή το Ταυρομένιον (Ταορμίνα). Με τη διαπίστωση αυτή, ίσως ο κόσμος ψάξει να βρει σχέσεις με τον Αρχιμήδη που πέθανε στις Συρακούσες το 212 π.Χ. Ωστόσο, ο ίδιος ο Μηχανισμός κατασκευάστηκε πολλές δεκαετίες αργότερα και το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι πιθανώς υπάρχει μια σχέση με παράδοση κατασκευής τέτοιων οργάνων, που ενδεχομένως ξεκίνησε με τον Αρχιμήδη», προσθέτει.

Τα καινούργια αποτελέσματα της έρευνας του Μηχανισμού βλέπουν σήμερα το φως της δημοσιότητας στο διεθνούς φήμης ερευνητικό περιοδικό «Nature» με τίτλο «Ημερολόγια με δείκτη Ολυμπιάδας και πρόγνωση εκλείψεων στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων». Την επιστημονική ανακοίνωση συνυπογράφουν οι: Τόνι Φριθ, Αλεξάντερ Τζόουνς, Τζον Μ. Στιλ και Γιάννης Μπιτσάκης.

Στο άρθρο αυτό ερευνούν την πίσω πλευρά του Μηχανισμού. Η εμπρός έχει ήδη μελετηθεί και έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει ένα ηλιακό ελληνοαιγυπτιακό ημερολόγιο, ο ζωδιακός κύκλος και δύο σφαιρίδια (το ένα πιθανώς χρυσό) που δείχνουν το ένα την κίνηση του Ηλιου και το άλλο τις φάσεις της Σελήνης.

Πίσω σχηματίζονται δύο σπείρες. Η μία με 235 υποδιαιρέσεις και η άλλη με 223. Η πρώτη δείχνει τις υποδιαιρέσεις του Μετονικού ημερολογίου και η δεύτερη τις προγνώσεις εκλείψεων Ηλίου και Σελήνης (σύστημα γνωστό και στους Βαβυλωνίους).

Οι 235 μήνες του Μετονικού ημερολογίου ισοδυναμούν με 19 έτη. Τα έτη είναι αριθμημένα από 1 έως 19 και κάθε μήνας είναι όμοια κατανεμημένος πάνω στον κύκλο, έτσι ώστε κάθε χρόνος να ξεκινάει με το καινούργιο φεγγάρι και να ακολουθεί το ηλιοστάσιο και την ισημερία. Σε ένα Μετονικό κύκλο 110 από τους 235 μήνες πρέπει να έχουν 29 μέρες. Η διαιρετότητά τους με το 5 εξηγεί τις 5 στροφές της σπείρας. Ο αριθμοί στο εσωτερικό της 29μερης ακτίνας παρουσιάζουν ποια μέρα έχει παραληφθεί.
Εχουν βρει και τους 12 μήνες όπως και την ακριβή διαδοχή τους. Επειτα έψαξαν να βρουν ποιες πόλεις μπορεί να έχουν αυτή τη διαδοχή. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι μήνες του Μηχανισμού ανήκουν σε μία από τις δωρικές οικογένειες ημερολογίων και μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία με ιλλυριακά, ηπειρωτικά ημερολόγια, της βορειοδυτικής Ελλάδας και της Κέρκυρας.

Μέσα στη σπείρα αυτή βρέθηκε και ο ολυμπιακός κύκλος χωρισμένος σε 4 τομείς που ακολουθούν την αντίθετη φορά του ρολογιού. Κάθε τομέας του κύκλου έδειχνε τη χρονιά και δύο πανελλήνιους αγώνες. Αυτό σημαίνει ότι οι Ολυμπιάδες ήταν βασικό χρονολογικό πλαίσιο και οι χρονιές ξεκινούσαν από τη μέση του καλοκαιριού. Παρ' όλα αυτά για τους 2ετείς αγώνες, όπως ήταν τα Ισθμια, ο χρόνος άρχιζε μεταξύ φθινοπώρου και τέλους άνοιξης, γιατί τότε συνήθως πραγματοποιούνταν οι αγώνες.

Οπως είναι φανερό, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων έχει ακόμη πολλά μυστικά να φανερώσει. Γι' αυτό το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο σκοπεύει το φθινόπωρο να τον φωτίσει παρουσιάζοντάς τον σε νέα προθήκη στην αίθουσα των χαλκών, όπου σήμερα εκτίθενται τρία τμήματά του. Ισως να εκτεθούν και κάποια ακόμη από τα θραύσματά του (σώζονται 82) που βρήκε στις αποθήκες του μουσείου και ταύτισε η αρχαιολόγος Μαίρη Ζαφειροπούλου. Είναι πολύ σημαντικά για την έρευνα, καθώς σε ένα από αυτά, που μοιάζει με πετραδάκι, η εξέταση με ακτίνες Χ αποκάλυψε κλίμακες και επιγραφές και τη λέξη «Ισπανία».
( Ελευθεροτυπία)